Naukowcy są bliżej znalezienia sposobu na zapobieganie chorobie Alzheimera.
Choroba Alzheimera, najczęstsza forma demencji, jest zwyrodnieniową chorobą neurologiczną. Problemy z pamięcią są często pierwszą oznaką choroby, która z czasem postępuje.
Choroba Alzheimera budzi coraz większe obawy, ponieważ występuje prawie wyłącznie u osób starszych. Wraz ze wzrostem liczby osób starszych w Stanach Zjednoczonych liczba przypadków również wzrośnie.
Chociaż naukowcy wciąż badają dokładne przyczyny choroby Alzheimera, uważają, że pewne markery neurologiczne odgrywają znaczącą rolę. Choroba wydaje się obejmować nagromadzenie określonych białek w mózgu zwanych beta-amyloidem i tau. Lekarze odnoszą się do tych nienormalnych kongregacji, odpowiednio jako płytek i splotów neurofibrylarnych.
Obecne metody leczenia choroby Alzheimera nie powstrzymują postępu choroby, dlatego trwają poszukiwania skutecznych alternatyw. Niektórzy naukowcy mają nadzieję, że ukierunkowanie na tworzenie się amyloidu może umożliwić zatrzymanie choroby Alzheimera.
Wielu naukowców poszukuje szczepionki, w tym dr Roger Rosenberg, dyrektor fundacji Alzheimer’s Disease Center w UT Southwestern w Dallas, Teksas.
Wcześniejsze badania wykazały, że wprowadzanie przeciwciał przeciwko białkom amyloidowym znacząco zmniejsza gromadzenie się białka. Na początku 2000 roku naukowcy wykorzystali tę wiedzę do stworzenia szczepionki. Jednak, gdy testowali oni szczepionkę u ludzi, powodował on zapalenie mózgu 6% uczestników, co czyniło to zbyt niebezpiecznym, aby można go było wykorzystać.
Od tego czasu naukowcy skupili się na opracowaniu sposobu wytwarzania przeciwciał wiążących się z białkami Alzheimera bez wywoływania odpowiedzi komórek T, która doprowadziła do zapalenia mózgu.
W najnowszym artykule dr Rosenberga opisuje on nowe podejście. Jego zespół rozpoczął od wstrzyknięcia DNA kodującego amyloid do skóry, a nie do mięśnia. Wstrzyknięte komórki utworzyły trójcząsteczkowy łańcuch beta-amyloidu (ab42).
Ten łańcuch cząsteczkowy wywołał odpowiedź immunologiczną, generując przeciwciała skierowane na ab42. Przeciwciała zapobiegały gromadzeniu się płytek amyloidowych, a także pośrednio zapobiegały nagromadzeniu tau.
W bieżącym badaniu zbadano tę możliwość u myszy i stwierdzono, że szczepionka spowodowała 40% redukcję beta-amyloidu i do 50% redukcji tau. Co ważne, nie wystąpiły żadne niepożądane reakcje immunologiczne.
„Badanie to jest kulminacją dekady badań, które wielokrotnie wykazały, że ta szczepionka może skutecznie i bezpiecznie celować w modele zwierzęce, co według nas może powodować chorobę Alzheimera”, mówi dr Rosenberg, który jest podekscytowany wynikami. „Wierzę, że zbliżamy się do testowania tej terapii u ludzi”.
Wiele laboratoriów stosuje różne podejścia do opracowania szczepionki przeciwko chorobie Alzheimera. Na przykład niektórzy badacze koncentrują się na stosowaniu techniki biernej immunizacji. Opracowują szczepionki przeciwko białkom tau i amyloidowym w laboratorium, a następnie wstrzykują je ludziom z chorobą Alzheimera.
Dr Rosenberg zastosował inne podejście, koncentrując się na aktywnej immunoterapii, która obejmuje wyzwalanie organizmu do produkcji przeciwciał. Ta metoda ułatwia wytwarzanie szczepionki i jest bardziej opłacalna niż bierna immunizacja. Również wyzwalanie odpowiedzi immunologicznej organizmu tworzy szerszy zakres przeciwciał, które potencjalnie mogą być bardziej skuteczne.
Gdyby początek choroby mógł się opóźnić nawet o 5 lat, byłaby to ogromna zmiana dla pacjentów i ich rodzin, a liczba przypadków otępienia może spaść o połowę. – Dr Doris Lambracht-Washington,
Ponieważ choroba Alzheimera pojawia się zazwyczaj w późniejszym okresie życia, stosunkowo niewielkie opóźnienia w jej opracowywaniu mogą znacznie zmienić sytuację.
W przyszłości naukowcy mają nadzieję, że testy będą dostępne w celu wykrycia blaszek i plątków zanim pojawią się objawy. Teoretycznie lekarze mogliby następnie zapewnić osobie skuteczną szczepionkę po zidentyfikowaniu wczesnych objawów. Ta szczepionka zapobiegnie dalszemu gromadzeniu się białka, zatrzymując w ten sposób rozwój choroby Alzheimera.
Jak mówi dr Rosenberg: „Im dłużej poczekasz, tym mniej będzie to miało wpływu, gdy tylko te płytki i sploty się uformują, może być za późno”.
Droga do kroczenia jest wciąż długa. Po pierwsze, naukowcy muszą przetestować szczepionkę u ludzi, co samo w sobie będzie długim procesem. Oprócz tego procesu, naukowcy z nadzieją będą kontynuować postępy we wczesnym wykrywaniu patologii Alzheimera.
