Badanie beta hCG to badanie krwi, które m.in. pozwala na sprawdzenie czy kobieta jest w ciąży. Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania i można je zrobić o każdej porze dnia, w której czynny jest punkt pobrań. Wyniki najczęściej są jeszcze tego samego dnia, ewentualnie na następny dzień. Badanie to wiąże się jedynie z delikatnym ukłuciem związanym z pobraniem krwi, poza tym jest ono bezbolesne. Dzięki badaniu beta hCG można się dowiedzieć nie tylko, że jest się w ciąży, ale również pomaga ono na określenie tygodnia ciąży. Wraz z rozwojem płodu hormon ten będzie rósł, dzięki czemu możliwe jest sprawdzenie czy ciąża i zarodek rozwijają się prawidłowo na tym wczesnym etapie.
Spis Treści
Charakterystyka i opis badania Beta hCG
Beta hCG czyli inaczej gonadotropina kosmówkowa jest hormonem, który produkowany jest przede wszystkim w ciąży, ale nie tylko. Jest on wytwarzany przez komórkę jajową, która została zapłodniona. Jego podwyższony poziom można stwierdzić już po 48 godzinach od zapłodnienia czyli ok. 6-8 dni od owulacji. Na tym etapie często jeszcze nie występują objawy świadczące o ciąży, ale badanie krwi może ją potwierdzić lub wykluczyć. Regularny pomiar stężenia beta hCG we krwi pozwala na ocenę przebiegu ciąży, dlatego najczęściej badanie beta hCG wykonuje się dwukrotnie: pierwsze, aby stwierdzić ciążę, a drugie, aby sprawdzić czy przyrost hormonu jest prawidłowy. Poziom beta hCG rośnie aż do końca I trymestru ciąży, a od 4 jej miesiąca powoli zaczyna spadać i proces ten trwa aż do porodu.
Obecność hormonu beta hCG można również stwierdzić w moczu. Jeżeli chcemy wykonać badanie w laboratorium wystarczy pobrać próbkę moczu do pojemnika przeznaczonego do ogólnego badania moczu (do zakupienia w aptekach). Powinna to być pierwsza poranna próbka moczu z tzw. środkowego strumienia. Najlepiej również jak najszybciej zanieść pojemnik do laboratorium. Wynik tego badania również będzie dostępny jeszcze w tym samym dniu. To właśnie obecność tego hormonu wykrywają popularne testy ciążowe, które można zakupić w aptekach lub też w większości supermarketów. Warto jednak wiedzieć, że takie testy potrzebują większą ilość hormonu, aby uzyskać wynik pozytywny, więc żeby dały wiarygodny wynik najlepiej jest je wykonać w dniu spodziewanej miesiączki, chociaż niektórzy producenci informują, że dany test wykrywa hormon beta hCG już po 8 dniach od zapłodnienia.
Obecność hormonu Beta hCG we krwi może również świadczyć o rozwoju niektórych nowotworów nie tylko u kobiet, ale również u mężczyzn. Beta hCG jest więc także określana jako marker nowotworowy.
Kiedy należy wykonać badanie Beta hCG?
Obecność hormonu beta hCG może być wykrywalna nawet już po 48 godzinach od zapłodnienia, jednak aby uzyskać wiarygodny wynik najlepiej jest wstrzymać się z wykonaniem badania do pierwszego dnia spodziewanej miesiączki, jeżeli ta się nie pojawi. Im później wykonamy badanie, tym stężenie beta hCG będzie wyższe. Badanie beta hCG najlepiej jest wykonać po pierwszym pozytywnym teście ciążowym zakupionym w aptece. Jeżeli pojawią się na nim 2 kreski zanim udamy się do ginekologa, najlepiej jest właśnie przeprowadzić badanie z krwi. Jest ono przede wszystkim tańsze od prywatnej wizyty u specjalisty, a jego koszt oscyluje w granicach 30 zł. Po otrzymaniu wyników będziemy w stanie w przybliżeniu określić, w którym tygodniu ciąży się znajdujemy, a tym samym ustalić termin I wizyty ginekologicznej. Najlepiej, aby taka wizyta odbyła się nie wcześniej niż w 6 tygodniu ciąży, a nie później niż w jej 10 tygodniu. Jeżeli na wizytę udamy się przed 6 tygodniem ciąży lekarz może niewiele jeszcze zauważyć podczas badania USG, co przysporzy nam dodatkowego stresu. Najbezpieczniej jest odbyć wizytę kiedy jest już widoczny zarodek, a nawet można usłyszeć bicie serca rozwijającego się dziecka.
Badanie beta hCG najczęściej wykonują kobiety, które chcą sprawdzić czy doszło do zapłodnienia. Oprócz tego hormon też jest również markerem nowotworowym i pozwala na wykrycie chorób nowotworowych i chorób trofoblastu. U mężczyzn za wysoki poziom beta hCG może świadczyć o rozwoju raka jądra, natomiast u kobiet może zwiastować raka jajnika lub kosmówki. Niekiedy zaleca się wykonanie tego badania, jeżeli u płodu podejrzewa się chorobę Downa, Edwardsa, Patau lub wady morfologiczne.
Jak interpretować wyniki Beta hCG?
Prawidłowy poziom beta hCG dla kobiety, która nie jest w ciąży i dla zdrowych osób mieści się w granicach poniżej 5mlU/ml. Jeżeli uzyskamy wyższy wynik może to świadczyć o ciąży lub o chorobie, przy której poziom tego hormonu wzrasta.
W przypadku, gdy doszło do zapłodnienia poziom hormonu beta hCG rośnie aż do końca I trymestru, a jego ilość wzrasta bardzo dynamicznie – co 48 godzin o 66 %, a 72 o ok. 110 – 114 %. Na podstawie poziomu beta hCG we krwi można również określić, w którym tygodniu ciąży jest obecnie dana kobieta. Przedziały te mogą się jednak nieco różnić w zależności od laboratorium, w którym było wykonywane badanie.
Ogólnie przyjęte normy przedstawiają się tak:
5–50 mlU/ml – wartości charakterystyczne do 3. tygodnia ciąży,
5–426 mlU/ml – około 4. tygodnia ciąży,
18–7340 mlU/ml – 5. tydzień ciąży,
1080–56 500 mlU/ml – 6. tydzień ciąży,
7650–229 000 mlU/ml – normy od 7. do 8. tygodnia ciąży,
25 700–288 000 mlU/ml – od 9. do 12. tygodnia ciąży,
13 300–254 000 mlU/ml – od 13. do 16. tygodnia ciąży,
4060–165 400 mlU/ ml – od 17. do 24. tygodnia ciąży,
3640–117 000 mlU/ml – od 25. do 40. tygodnia ciąży.
Wysoki poziom Beta hCG
U kobiet w ciąży może wystąpić zbyt wysoki poziom beta hCG, który może świadczyć o nieprawidłowościach związany z przebiegiem ciąży. Jeżeli poziom tego hormonu jest wyższy lub niższy niż wskazane widełki dla danego tygodnia ciąży może to świadczyć o:
- ciąży zaśniadowej – o ciąży zaśniadowej mówimy wtedy, gdy łożysko nadmiernie się rozrośnie i prowadzi do powstania patologii ciąży. Poziom beta hCG jest wtedy wyższy niż w określonych widełkach dla danego tygodnia ciąży. Taką nieprawidłowość może wykryć lekarz po wykonaniu badania USG. Jeżeli w macicy zamiast komórki jajowej znajdują się pęcherzyki oznacza to ciążę zaśniadową. Podczas badania nie słychać również bicia serca dziecka;
- pustym jaju płodowym – w tym przypadku poziom beta hCG jest niższy niż widełki dla danego tygodnia ciąży, puste jajo płodowe oznacza ciążę tzw. bezzarodkową. Diagnozę potwierdza również lekarz podczas badania USG. Najczęściej badanie trzeba przeprowadzić dwukrotnie, aby się upewnić, że mamy do czynienia z ciążą bezzarodkową a nie, że np. ciąża jest młodsza niż przypuszczaliśmy (i zarodek nie jest jeszcze widoczny podczas badania). Ciążę bezzarodkowa może zostać poroniona samoistnie lub trzeba ją zakończyć łyżeczkowaniem (zabieg usunięcia ciąży). Po tym zabiegu jeszcze przez kilka tygodni może się utrzymywać podwyższony poziom hormonu beta hCG.
