Migrena

Mianem migreny określa się powtarzający się okresowo silny, jednostajny ból głowy. Ataki migreny trwają od kilku do nawet 70 godzin. Atak migreny jest często sprzężony z atakiem stresu bądź wysiłkiem fizycznym. Migrenie mogą towarzyszyć nudności i światłowstręt. Migrena występuje nawet u 30% osób w pewnym okresie ich życia, częściej u kobiet niż mężczyzna. Przyczyny migreny nie są do końca poznane, prawdopodobnie ataki bólu głowy mają związek z nieprawidłowym funkcjonowaniem receptorów nerwowych w mózgu. Migrenę profilaktycznie leczy się w sposób farmakologiczny, często stosuje się także ziołolecznictwo, masaże a także odpowiednio zbilansowaną, bogatą w warzywa dietę.

Rodzaje migreny

Istnieje bardzo wiele klasyfikacji, które starają się usystematyzować migreny według towarzyszących jej objawów oraz czynników, które przyczyniają się do jej wywoływania. Obecnie funkcjonujący podział opiera się na obecności lub braku symptomów dodatkowych, tak zwanej „aury migrenowej”.

Migrena bez aury

(dawniej: migrena zwykła, pospolita)

Ta choroba objawia się wystąpieniem co najmniej 5 napadów bólowych, które mogą trwać nawet do 72 godzin. Związane z nimi są:

• nadwrażliwość na światło
• zbyt głośne dźwięki
• nasilanie się bólu pod wpływem wykonywania czynności, będących częścią codziennej aktywności

Charakter bólu jest pulsujący i obejmuje najczęściej połowę głowy. Migrena bez aury może przysparzać trudności diagnostyczne, mimo że jest bardzo częstą przypadłością w gronie osób, cierpiących na napadowe bóle głowy. Występowanie objawów zwiastujących atak choroby znacznie ułatwia postawienie rozpoznania i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Migrena z aurą

(dawniej: migrena klasyczna)

Aura jest zespołem objawów, zwiastujących migrenę. Mogą one przebiegać w sposób indywidualny dla każdego chorego. Najczęstsze są zaburzenia związane z narządem wzroku –migrena nosi wtedy nazwę „typowej”, a według starszej klasyfikacja określana było jako „oczna”. Klasyfikacja bardzo dokładnie uwzględnia też różne rodzaje bólów głowy. Jeśli do objawów zapowiadających chorobę dołączają się symptomy takie jak porażenia mięśni szkieletowych lub zaburzenia czucia, mamy do czynienia z migreną połowiczoporaźną.

Innym typem migreny z aurą jest migrena typu podstawnego (w przeszłości określana jako migrena tętnicy podstawnej mózgu), do której obrazu klinicznego dołączają się objawy sugerujące uszkodzenie pnia mózgu.

Inne rodzaje migreny

Do sporadycznie występujących przypadków migreny należą dziecięce zespoły okresowe (dawniej zwane „ekwiwalentami migreny”), których objawy to głównie:

• dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego
• zawroty głowy
• cykliczne wymioty, pojawiające się u dzieci i młodzieży poniżej 18-stego roku życia

Warto wspomnieć także o migrenie siatkówkowej – bardzo rzadkiej odmianie choroby, która polega na krótkotrwałych zaniewidzeniach z towarzyszącymi bólami głowy. Od innych typów migreny odróżnia ją czas trwania (są znacznie krótsze, trwają jedynie kilka minut) oraz nasilenie dolegliwości bólowych (ocenianych przez pacjentów jako niewielkie lub średnie).

Do kazuistycznych przypadków migreny możemy zaliczyć także powikłania migreny, takie jak:

• stan migrenowy
• zawał mózgu
• drgawki indukowane migreną

Objawy migreny

Migrenę poprzedza ją oraz towarzyszy jej cały szereg innych objawów, których zespół stanowi tak zwaną „aurę migrenową”. Ich występowanie jest charakterystyczne dla migreny, a także pozwala ją potwierdzić po wykluczeniu innych przyczyn bólu głowy. Jakie są główne symptomy samej migreny?

Charakter bólu głowy

Same okoliczności wystąpienia bólu, jego lokalizacja, nasilenie oraz czas trwania mogą być bardzo zróżnicowane i inaczej odbierane przez każdego pacjenta.

• Najczęściej napad migrenowy trwa od 4 do 72 godzin u osób dorosłych i może nie ustępować po przyjęciu leków przeciwbólowych.
• Niejednokrotnie wywołuje to zniechęcenie i rozdrażnienie osoby, która taki ból odczuwa.
• Migrenowy ból głowy obejmują najczęściej jedną stronę głowy, a pacjenci określają go jego natężenie jako średnie lub wysokie (w skali od 1 do 10 zawsze jest to wartość powyżej 5).
• Charakter tego bólu określany jest najczęściej jako pulsujący – rozpoczyna się w konkretnej lokalizacji, a następnie rozprzestrzenia na całą głowę, podobnie jak typowy ból zatok.
• Sam ból głowy w przebiegu migreny ulega nasileniu pod wpływem wykonywania codziennych czynności, nie związanych z większym wysiłkiem.
• Intensywność bólu może wzmagać się przez przejście z jednego pomieszczenia domu do drugiego, przebieranie się, przygotowywanie posiłku lub chociażby zmianę pozycji ciała.

Nudności i wymioty

Jest to bardzo charakterystyczne odczucie, które zazwyczaj towarzyszy migrenie. Uczucie mdłości wzmaga się przy braku przyjmowaniu posiłków, na co chory często nie ma ochoty z powodu bólu głowy. Zdarza się, że owe nieprzyjemne objawy mogą być tak bardzo nasilone, że uniemożliwiają choremu uczestniczenie w jego codziennych aktywnościach, takich jak na przykład obowiązki zawodowe, rodzinne i towarzyskie.

Wrażliwość na otoczenie

Wszelkie zjawiska wizualne i akustyczne mogą być dla chorego bardzo nieprzyjemne w trakcie trwania napadu migrenowego bólu głowy. Słuchanie ulubionego utworu może nie sprawiać radości, a światło słoneczne może nadmiernie razić, a nawet nasilać ból głowy.

Owe objawy noszą nazwę fotofobii (nadwrażliwość na światło) i fonofobii (nadwrażliwość na dźwięki). Są bardzo charakterystyczne dla migreny i ich występowanie jednoznacznie potwierdza, że występujący ból głowy jest wywołany właśnie tą jednostką chorobową.

Objawy zbliżającej się migreny

Ból zatok, czyli nieprzyjemny ucisk odczuwany w okolicy skroni bardzo często jest zjawiskiem zwiastującym atak migreny. Osoby, które chorują na migrenę umieją bardzo dobrze rozpoznawać ten stan, połączony z uczuciem niepokoju i strachu przed nadchodzącym bólem. Sprawdź, które symptomy mogą jeszcze poprzedzać atak migreny.

Zaburzenia widzenia

Problemy z narządem wzroku są różnie określane przez pacjentów jako zjawiska wizualne, które w rzeczywistości nie występują. Są jednak przez nich bardzo wyraźnie widoczne i mogą przybierać postać omamów wzrokowych, co jest istotnym faktem utrudniającym życie chorego w trakcie lub przed napadem bólu głowy.

Najczęściej zjawiska te dotyczą świetlistego punktu, rozmazującego się i drgającego w polu widzenia i odbieranego przez pacjenta jako plama, zajmująca coraz większy obszar możliwy do obserwowania jednym okiem. Innymi efektami wizualnymi mogą być:

• błyski świetlne
• zanik możliwości odbioru pola widzenia z danego oka
• nieostre widzenie przedmiotów

Dolegliwości mogą dotyczyć jednego oka lub obydwu.

Objawy neurologiczne

Pod tym kryptonimem kryje się cały szereg symptomów, wynikających z nieprawidłowej pracy kory i pnia mózgu, objawiających się jako zaburzenia w kontroli nad swoim własnym ciałem oraz utrata zdolności adekwatnego odczuwania bodźców ze świata zewnętrznego. Takimi symptomami są niedowłady (brak możliwości ruchu daną kończyną lub określoną partią mięśni) lub zaburzenia czucia. Dotyczą one zwykle części ciała po jednej stronie i przemijają wraz z pojawieniem się bólu głowy lub ustępują razem z bólem. Do zaburzeń neurologicznych, które pojawiają się przy migrenie możemy też zaliczyć problemy z prawidłową artykulacją słów i wypowiadaniem całych zdań.

Objawy prodromalne

Jest to grupa symptomów, które nie należą do aury migrenowej, a jedynie ją zwiastują. Mogą pojawić się bardzo wcześnie – nawet do dwóch dni przed napadem choroby, ale nie muszą być obecne u każdej osoby, która choruje na migrenę. Dolegliwości te są bardzo niespecyficzne i tylko część pacjentów zwraca na nie uwagę. Mogą to być:

• wahania apetytu (nadmierna ochota na pokarmy lub całkowity jej brak mimo odczuwanego głodu)
• bardzo częste ziewanie
• obniżenie nastroju (aż to całkowitej apatii)
• paradoksalne pobudzenie
• zaburzenia snu, z bezsennością włącznie

Leczenie migreny

Problemy z migreną dotykają w niektórych przypadkach nawet 30 procent społeczeństwa, przy czym schorzenie to częściej daje o sobie znać kobietom, aniżeli mężczyznom. Silny, jednostajny lub pulsujący ból głowy jest niezwykle uciążliwy, wymagający natychmiastowego postępowania leczniczego. Nieleczona migrena może bowiem trwać nawet do 72 godzin, a w tym czasie pacjent doświadcza wielu przykrych wrażeń, nie tylko bólowych. Jak sobie z nimi poradzić?

Leczenie farmakologiczne migreny

Podstawą leczenia migreny są środki farmakologiczne, przyjmowane profilaktycznie. Są to głównie niewielkie dawki beta-brokerów (propranolol, metoprolol, atenolol), leków przeciwpadaczkowych (fenytoina, karbamazepina, gabapentyna), przeciwdepresyjnych (amitryptylina, mianseryna), a także innych środków, takich jak toksyna botulinowa oraz ryboflawina. Kiedy leczenie profilaktyczne nie przynosi rezultatów w postaci osłabienia napadów migreny, doraźnie stosuje się pochodne alkaloidów sporyszu: pizotifen, iprazochrom i oksetoron. Większość chorych sięga jednak po niesteroidowe leki przeciwzapalne, dostępne w większości aptek bez recepty, na przykład: aspiryna, paracetamol, ibuprofen, naproksen lub diklofenak.

W leczeniu napadów migreny zwykłe leki przeciwbólowe czy przeciwzapalne mogą okazać się zbyt ubogim arsenałem. Siła działania preparatów ma tu niewiele do powiedzenia – liczy się punkt uchwytu i miejsce, na które konkretne leki działają. Które farmaceutyki stosowane są w leczeniu ataków migreny i w jaki sposób pomagają uśmierzyć ból?

Tryptany

Tryptany to potoczne określenie chemiczne preparatów z grupy agonistów receptorów serotoninowych. Swoją budową chemiczną bardzo przypominają serotoninę, przez co receptory zostają na swój sposób „oszukane” i reagują w sposób adekwatny do podania serotoniny – obkurczają naczynia mózgowe. Efektem jest zniesienie migrenowego bólu głowy, który jest wynikiem rozszerzenia właśnie tych naczyń. Poprzez wpływ na inne receptory naczyniowe i nerwowe, niwelują także inne efekty napadu migreny takie jak nudności i wymioty oraz zaburzenia czucia.

Ponadto, pomaga znosić objawy migreny nawet przez kilka godzin, co w przypadku innych leków jest bardzo trudne do uzyskania. Zapewne ma to związek z wolniejszą eliminacją leku z organizmu przez spowolnienie opróżniania żołądka.

Sumatryptan, zolmitryptan, eletryptan – to kilka głównych przedstawicieli tej grupy leków. Powoli stają się one najpowszechniejszą bronią w leczeniu ataków migreny. Ich działanie jest szybkie i skuteczne, a to najbardziej liczy się podczas bólu głowy. Niestety są na razie dość drogimi preparatami rynkowymi, ale ich efektywność jest warta swojej ceny.

Alkaloidy sporyszu

Obecnie leki te są coraz rzadziej stosowane ze względu na rosnącą popularność niezwykle skutecznych tryptanów oraz na swoje działania niepożądane polegające na wywoływaniu bólów głowy, niezależnych od migreny oraz przyczyniania się do epizodów niedokrwiennych.

Leki przeciwwymiotne

Nudności i wymioty to bardzo nieprzyjemna dolegliwość, która może towarzyszyć atakom migreny. Ze względu na ten fakt, podawanie preparatów o działaniu przeciwwymiotnym przynosi pacjentom ulgę w trakcie napadu migreny oraz jest istotnym elementem chroniącym chorego przed odwodnieniem, do czego nieuchronnie mogą prowadzić zbyt intensywne torsje.

Fitoterapia

Co ciekawe, migrena może być również leczona przy pomocy fitoterapii. W nasilonych przypadkach stosuje się przede wszystkim ziele złocień maruna oraz wyciąg z lepiężnika różowego. Codzienne przyjmowanie preparatów z wyżej wymienionych ziół, zarówno w postaci tabletek, jak również naparów, może skutecznie ograniczyć częstotliwość i nasilenie epizodów bólowych. W zwalczaniu nudności, jednego ze skutków ubocznych migreny, pomocne są napary z mięty pieprzowej.

Odpowiednia dieta

Inną metodą leczenia migreny jest dieta, tak zwana eliminacyjna. Polega ona na wykreśleniu z jadłospisu produktów obfitujących w substancje, które są bezpośrednią przyczyną napadów migrenowych, np. kofeiny. W myśl owej diety, należy również ograniczyć spożycie mięs i tłustych serów, bogatych w azotyny oraz produkty fermentacji.

Leczenie migreny w ciąży

Zwalczanie migreny w czasie ciąży opiera się głównie na stosowaniu dwóch leków, które mają minimalny wpływ na rozwijający się płód. W pierwszym trymestrze stosuje się tylko i wyłącznie paracetamol, od czwartego miesiąca natomiast dozwolone są już inne niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Medycyna naturalna w leczeniu migreny

Łącznie ze stosowaną farmakoterapią, w leczeniu migreny bardzo ważne są także alternatywne sposoby leczenia, które w bardzo dużym stopniu wpływają na efektywność leczenia bólów głowy. Skuteczność środków medycyny konwencjonalnej jest dużo wyższa przy dodatkowym stosowaniu metod medycyny naturalnej. Przeczytaj, które z dostępnych metod mają udowodniony wpływ na poprawę terapii migren.

• Siła ziół
  Znaczenie ziół w leczeniu i przeciwdziałaniu występowania napadom migreny jest bardzo duże. Ich działanie obejmuje przede wszystkim ogólne odprężenie, uspokojenie, wyciszenie i relaksację, co wzmaga efekt przeciwbólowy stosowanej farmakoterapii. Dodatkowo, zioła korzystnie wpływają na naczynia krwionośne, zwężając je, przez co bezpośrednio zapobiegają dolegliwościom bólowym. Optymalnymi preparatami do samodzielnego sporządzania i picia w trakcie ataku migreny są napary z rumianku, melisy, waleriany, lawendy, dziurawca, krwawnika, kory białej wierzby, pierwiosnka oraz liści złocienia maruna.
• Akupunktura
  Jedna z najbardziej powszechnych metod leczenia, wywodząca się z Dalekiego Wschodu – akupunktura, której głównym założeniem jest pobudzanie odpowiednich punktów na ciele poprzez ich nakłuwanie, znalazła swoje zastosowanie w profilaktyce migrenowych bólów głowy. Mimo iż ta metoda nie ma swojego naukowego wyjaśnienia, badania kliniczne pokazują, że odnosi bardzo dobre rezultaty w terapii migren, które są porównywalne do wyników działania leków, znoszących objawy migreny.
• Techniki relaksacyjne
  Zabiegi polegające na znoszeniu zdenerwowania oraz dążące do osiągnięcia przez pacjenta stanu głębokiej relaksacji są bardzo pomocne w radzeniu sobie z nieprzyjemnymi objawami migren. Oprócz wymiernej efektywności terapeutycznej, pacjenci lepiej się czują psychicznie, co jest nieocenioną korzyścią w leczeniu przewlekłych bólów głowy.
• Aromaterapia
  Leczenie olejkami eterycznymi o intensywnych zapachach bywa bardzo pomocne w leczeniu migrenowych bólów głowy. Działają na zasadzie przywrócenia dobrego samopoczucia oraz poprawy efektów terapeutycznych leczenia farmakologicznego.

Należy jednak pamiętać, że migrena u każdej osoby jest innym rodzajem bólu i może odmiennie reagować. Jeśli w trakcie zabiegów aromaterapeutycznych dolegliwości nie ustępują, lepiej jest je przerwać i skorzystać z innej metody leczenia, gdyż zbyt intensywne zapachy mogą pobudzać bóle słowy u niektórych osób.

Kto choruje na migreny?

Migrena w swoim występowaniu nie obdziela nas sprawiedliwie. Znacznie częściej na tą chorobę cierpią kobiety. Istnieje także udowodniona etiologia genetyczna migreny, jednak nie został znaleziony określony gen za nią odpowiedzialny. Przeczytaj, kto zwykle choruje na migreny oraz czym charakteryzuje się jej przebieg w ciągu całego życia.

Rozkład w populacji

Migrena znana jest od kilkudziesięciu wieków – pierwsze doniesienia o napadach uciążliwych bólów głowy znajdziemy już przed 5 tysiącami lat. Obecnie przyjmuje się, że dotyczy ona około 4-20 proc. ludzi na świecie (w Polsce ten odsetek wynosi około 10 proc.). Tak szeroka rozpiętość jest spowodowana trudnościami diagnostycznymi, które pojawiają się mimo ustalonych kryteriów, z powodu wysokiego subiektywizmu odczuwanych objawów. Ponadto, bardzo wiele osób cierpiących na migreny nie zgłasza się do lekarza, gdyż uważają one swoje bóle głowy za coś normalnego i mało komplikującego życie. Bardzo często dolegliwości te ustępują po lekach przeciwbólowych lub przeciwzapalnych dostępnych bez recepty, w szczególności jeśli są one objawami o bardzo niewielkim nasileniu.

Żeńska dominacja

Migrena w przeważającej większości dotyczy pań w wieku rozrodczym. Przewaga ta określana jest jako trzykrotność ilości chorujących kobiet nad ilością chorujących mężczyzn. Ogromna część pań, które w okolicy 20-30 roku życia cierpiała na gwałtowne ataki bólów głowy, połączone z nudnościami i zaburzeniami widzenia, w okresie pomenopauzalnym znacznie rzadziej odczuwa objawy swojej choroby. Jest to istotny fakt, który przemawia za udziałem czynników hormonalnych w rozwoju migreny. Zmiany stężeń hormonów charakterystyczne dla żeńskiego cyklu rozrodczego mają duży wpływ na metabolizm całego ciała oraz stan naczyń krwionośnych, co ma bezpośredni związek z częstotliwością i intensywnością bólów migrenowych.

Czynniki genetyczne

Badanie przeprowadzone wśród bliźniąt jednojajowych, które biologicznie są organizmami o identycznej budowie jednoznacznie wskazują na fakt, iż migrena ma duży związek z genetyką. Ostatnie doniesienia naukowców podkreślają fakt, że migrena może być dziedziczona wielogenowo (do zaistnienia choroby niezbędna jest obecność mutacji w więcej niż jednym genie). Nie dotyczy to postaci choroby określanej jako „migrena rodzinna połowiczoporaźna”, która z genami związana jest w sposób ewidentny i niepodważalny.

Jak skutecznie leczyć migrenę?

Nagły, uciążliwy lub przeszywający ból – oto, jak część pacjentów opisuje migrenę. Specjaliści o schorzeniu tym wiedzą coraz więcej, dzięki czemu leczenie jest coraz skuteczniejsze. Warto przy tym podkreślić, że w niektórych przypadkach nie zawsze wystarczą tabletki. Przyczyn migreny szukać można choćby w sposobie odżywiania się, dlatego więc leczenie musi zostać przeprowadzone w sposób kompleksowy.

Współcześnie nie ma specjalnych badań lub też testów, które umożliwiają stwierdzenie migreny. Lekarze podkreślają jednak, że skuteczne leczenie jest możliwe tylko wówczas, gdy migrena zostanie właściwie rozpoznana. I dlatego tak ważny jest wywiad oraz dogłębna analiza objawów. Każdy cierpiący pacjent musi określić między innymi, jak długo trwa ból głowy, czy występuje u niego nadwrażliwość na światło, hałas lub zapachy, a także udzielić informacji na temat zaburzeń wegetatywnych czy wymiotów. Dzięki temu możliwe jest wskazanie, czy pojawiający się ból głowy to migrena zwykła czy też migrena z aurą.

Co wywołuje migrenę?

Każda choroba powodowana jest przez określone czynniki. Nie inaczej jest przy omawianiu migreny. Wśród tych, które wymieniane są najczęściej, znajdują się między innymi: jasne światło, zmęczenie i osłabienie organizmu, brak lub nadmiar snu oraz gwałtowne zmiany atmosferyczne. Do powstania migreny może przyczynić się także niewłaściwy sposób odżywiania się. Mowa o diecie, która zawiera znaczące ilości czekolady, nabiału lub tłustych potraw. W niektórych przypadkach powiązano migrenę z wahaniami poziomu hormonów lub zażywaniem przez chorego leków, w tym zwłaszcza estrogenów.

Po pierwsze: zapobiegaj

Specjaliści wskazują, że możliwe jest podjęcie określonych działań profilaktycznych, które zredukują liczbę napadów, jak i złagodzą ich przebieg. W takim przypadku chory musi wyeliminować wszystkie czynniki, które mogą sprzyjać powstawaniu migreny. Mowa o diecie i zmianie przyjmowanych dotychczas medykamentów, które mogą wywoływać ból głowy. Leczenie zapobiegawcze powinno być też monitorowane. Chory, prowadząc dzienniczek, ma możliwość kontrolowania, jak często występują napady.

Po drugie: lecz

Poza zapobieganiem pojawieniu się migreny ważne jest też zmniejszanie bólu podczas napadu. W tym wypadku mowa o przyjęciu odpowiedniego medykamentu. W leczeniu migreny wykorzystuje się między innymi kwas acetylosalicylowy. Pacjent musi jednak pamiętać, że właściwe dobranie leku może czasem potrwać. Nie zawsze zaordynowany przez lekarza środek będzie w pełni skuteczny.

Migrena czy ból głowy – Jaka jest różnica?

W terminologii potocznej te dwa określenia bardzo często są używane zamiennie ze względu na podstawowy objaw migreny, którym niewątpliwie jest ból głowy. Te dwa stany różnią się jednak diametralnie ze względu na etiologię, objawy towarzyszące oraz przede wszystkim – leczenie.

Główna różnica to powstawanie

Migrena jest chorobą, u której podstaw leżą nieprawidłowości związane z funkcjonowaniem naczyń krwionośnych, które znajdują się w mózgu. W wyniku ich błędnej reakcji, ulegają one na początku skurczeniu, a następnie nadmiernemu rozszerzeniu, przez co dochodzi do wywołania uczucia bólu głowy.

Dolegliwość ta, polegająca na bolesności wybranych okolic głowy lub jej całości jest podstawowym objawem migreny. Dodatkowe symptomy stanowią:

• gorączka
• uczucie nudności
• mdłości
• zaburzenia widzenia
• wrażenie niepokoju

Wszystkie te objawy składają się na jednorodny obraz kliniczny przez towarzyszenie bólowi głowy oraz jego poprzedzanie. Zespół symptomów występujących przed falą bólu nazywa się „aurą migrenową”. Jej występowanie jest podstawowym elementem różnicującym migrenę od bólu głowy.

Ból głowy – bez innych przyczyn

Kolejnym faktem przemawiającym za rozpoznaniem migreny jest brak innych powodów, które mogłyby wywołać ból głowy. Do najczęstszych chorób, które predysponują do jego wystąpienia należą:

• infekcje
• schorzenia narządu wzroku
• choroby naczyń mózgowych
• ośrodkowego układu nerwowego
• urazy głowy

Innymi stanami, nieco bardziej powszechnymi niż choroby, które mogą wywołać bóle głowy są:

• przewlekłe przemęczenie
• brak należytej ilości snu
• długie przebywanie w miejscu zadymionym lub nadmiernie ogrzanym
• nadużywanie substancji psychoaktywnych (w tym alkoholu)
• długotrwała praca przed monitorem ekranowym

Bóle głowy są także jednymi z bardzo częstych działań niepożądanych większości przyjmowanych leków – nawet tych dostępnych w aptekach bez recepty.

Diagnoza przez wykluczenie

Jeśli nie występuje żadna z wyżej wymienionych przyczyn bólu głowy, z dużą dozą prawdopodobieństwa możemy stwierdzić, że mamy do czynienia z migreną. Jeśli do bólu dołączają się dodatkowe okoliczności w postaci innych symptomów, określanych jako „aura migrenowa”, rozpoznanie choroby jest prawie pewne i jest wskazaniem do wdrożenia stosownego leczenia.

Czy gorączka zawsze towarzyszy migrenie?

Stany gorączkowe są reakcjami naszego organizmu na jakiekolwiek zagrożenia – najczęściej ze strony drobnoustrojów, wywołujących infekcje takich jak bakterie, wirusy i grzyby. Jeśli podwyższenie temperatury ciała pojawia się w trakcie migreny, może być to sygnał, że nasze ciało intensywnie się przed czymś broni. W jaki sposób gorączka i migreny mogą ze sobą współistnieć?

A może to infekcja?

Ból głowy jest wybitnie niespecyficznym objawem, który może powodować wiele pomyłek diagnostycznych – szczególnie, jeśli dana osoba okresowo odczuwa dolegliwości typowe dla migreny. Ignoruje ona wtedy inne symptomy, obarczając migrenę winą swojego złego samopoczucia. Bardzo często podwyższająca się temperatura ciała w przebiegu bólu głowy świadczy o rozwijającym się stanie zapalnym – na przykład typowej infekcji górnych dróg oddechowych (grypie czy przeziębieniu), która zwykle rozpoczyna się ogólnym rozbiciem, postępującym zmęczeniem oraz bólami głowy.

Aby umiejętnie zróżnicować rozwijające się dolegliwości, lekarz musi zebrać z pacjentem dokładny wywiad, który będzie obejmował jego znajomość własnego ciała oraz umiejętność obserwacji pojawiających się symptomów. Jeśli pacjent cierpi na migreny od jakiegoś czasu, bardzo dobrze zna reakcje swojego organizmu i dodatkowe dolegliwości, występujące łącznie z bólami głowy, którymi mogą być zaburzenia widzenia lub niedowłady różnych części ciała, które w typowej infekcji pojawiać się nie powinny.

Gorączka może być myląca

Opisywane były przypadki migreny, w których przebiegu występowała podwyższona temperatura ciała. Nie jest to jednak objaw patognomoniczny, czyli ewidentnie potwierdzający rozpoznanie danej jednostki chorobowej. W najnowszej klasyfikacji, którą opracował Komitet Klasyfikacyjny Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy nie występuje postać migreny z towarzyszącą gorączka, co wcale nie znaczy, że nie może ona się pojawiać w przebiegu epizodów migrenowych. Każdy organizm jest inny i odmiennie reaguje na stan chorobowy, a migrena jest schorzeniem z właściwą sobie specyfiką, nacechowaną wieloma subiektywnymi odczuciami danego pacjenta.

Bardzo istotnym jest, by każdy napad bólów głowy z towarzyszącą gorączką, bólem zatok czy nudnościami był dla pacjenta wystarczającym powodem do zgłoszenia się do lekarza w celu ustalenia przyczyny pojawiających się objawów chorobowych.

Dieta przy migrenie

Sposób odżywiania się przez osobę cierpiącą na migrenę jest bardzo ważnym elementem stylu życia, który może zarówno działać profilaktycznie, chroniąc przed wystąpieniem ataków choroby oraz znosić jej nieprzyjemne objawy takie jak nudności i wymioty. Jakie są główne zalecenia dietetyczne pomagające przeciwdziałać objawom migreny?

Te produkty mogą wywołać migreny!

Na skutek obecności w składnikach żywieniowych substancji sztucznych, dodatków smakowych, emulgatorów lub konserwantów, dany artykuł żywnościowy może nie tylko predysponować do występowania ataków bólów głowy, ale także je wywoływać. Podstawowym „trucicielem”, który dodawany jest do gotowych posiłków w ogromnych ilościach jest glutaminian sodu. Osoby, cierpiące na migreny powinny wystrzegać się tego składnika, obecnego w syntetycznych preparatach do sporządzania „dań z torebki” lub mieszankach przypraw do potraw.

Kolejnym zagrożeniem są słodziki – syntetyczne substancje, nadające produktom typu „light” słodki smak bez użycia cukru. Należy zwrócić uwagę, że słodziki są nagminnie dodawane nie tylko do niskokalorycznych artykułów spożywczych, ale także do słodzonych produktów (napojów oraz słodyczy) w celu poprawy ich smaku. Prawdziwym bogactwem słodzików są także gumy do żucia – nie tylko te „bez cukru”.

Innymi artykułami żywnościowymi przeciwwskazanymi w migrenie są produkty długodojrzewające – sery, wędliny oraz wina. Procesy konserwacyjne, w których trakcie nabierają one swojego specyficznego smaku sprzyjają wytwarzaniu związków chemicznych indukujących napady migrenowe. Osoby, które cierpią na migreny powinny także unikać spożywania w nadmiernych ilościach czekolady, owoców cytrusowych, orzechów i bakalii, mocnych kaw i herbat, napojów alkoholowych, przetworów kiszonych i zakwaszanych, wypieków drożdżowych oraz produktów sztucznie barwionych.

Te produkty mogą pomóc!

W terapii migreny oraz zaburzeń żołądkowo-jelitowych w jej przebiegu idealnie sprawdzają się produkty naturalne, nie zawierające dodatków konserwujących i te, które uległy minimalnej obróbce chemicznej i spożywczej. Całkowicie bezpiecznymi produktami żywieniowymi dla osób chorujących na migreny są gotowane zielone i żółte warzywa, gotowane owoce (te, które nie są cytrusami), tłuste ryby morskie, artykuły bogate w witaminy z grupy B oraz magnez, który często podaje się także w trakcie leczenia migreny u ciężarnych.

Migrena w ciąży

Jako że migrena jest chorobą, która bardzo często występuje u kobiet w wieku rozrodczym, dolegliwości bólowe mogą pojawić się także w ciąży. Ze względu na specyficzne warunki metaboliczne, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju organizmu potomka, terapia migreny oraz jej przebieg mogą ulec zmianom. Sprawdź, czym charakteryzuje się leczenie i objawy migreny w ciąży.

Winne hormony

Ciąża jest okresem w życiu kobiety, w którego trakcie dochodzi do bardzo wielu gwałtownych zmian hormonalnych. Są one niezbędne do zapewnienia dziecku odpowiednich warunków do rozwoju, odżywiania i przyszłego życia. Najintensywniejsze wahania stężeń hormonów w organizmie kobiety mają miejsce w pierwszych trzech miesiącach ciąży. To właśnie ten czas jest okresem najbardziej obfitującym w napady migrenowe. Do zmian hormonalnych dołączają się też zmiany w przepuszczalności błon naczyń krwionośnych, które także mogą predysponować do ataków migreny. W ciele kobiety zachodzi intensywna angiogeneza (wytwarzanie naczyń krwionośnych) w celu wytworzenia połączeń między organizmem płodu a organizmem matki niezbędnych do przekazania dziecku substancji odżywczych.

Leczenie migreny w ciąży

Kobieta, chorująca na migreny musi mieć na uwadze, że przyjmowanie niektórych leków, znoszących objawy tego schorzenia jest absolutnie przeciwwskazane w ciąży. Jeśli zatem pojawi się podejrzenie zapłodnienia, musi je ona natychmiast odstawić i skonsultować ze swoim lekarzem prowadzącym lub ginekologiem. Do zakazanych preparatów farmakologicznych w okresie całej ciąży należą alkaloidy sporyszu oraz coraz popularniejsze „tryptany”. W pierwszym trymestrze przeciwwskazane są także niesterydowe leki przeciwzapalne (w tym dostępny bez recepty ibuprofen).

Niektóre wytyczne mówią o zasadzie „przewagi korzyści nad ryzykiem”. Polega ona na tym, że jeśli występowanie ataków migrenowych bólów głowy oraz towarzyszącym im nudności zagraża zdrowiu lub życia dziecka albo ciężarnej, dopuszczalne jest stosowanie sumatryptanu. Decyzję o terapii powinien podjąć lekarz po konsultacji z pacjentką, informując ją o istniejących zagrożeniach.

Metody dozwolone

W terapii migrenowych bólów głowy dostępne są metody niefarmakologiczne – techniki relaksacyjne oraz ćwiczenia oddechowe. Z leków dozwolone są natomiast paracetamol (składnik niektórych preparatów bez recepty) oraz związki magnezu o działaniu przeciwbólowym i małe (do 200 mg dziennie) dawki kofeiny.