Bóle głowy, zmęczenie, utrata wagi związana z dużo mniejszym łaknieniem i uporczywy suchy kaszel, czasami z krwawymi plwocinami – taki obraz kliniczny daje gruźlica. Ta groźna choroba zakaźna, dziesiątkująca niegdyś całe rodziny i zbierająca pokaźne śmiertelne żniwa, znowu zawitała w progi naszej cywilizacji. Przyczyn takiego stanu rzeczy, jest niezmiernie wiele. Sprawdź ile wiesz o tej chorobie i czy potrafisz się przed nią ustrzec.
Bóle głowy, zmęczenie, utrata wagi związana z dużo mniejszym łaknieniem i uporczywy suchy kaszel, czasami z krwawymi plwocinami – taki obraz kliniczny daje gruźlica. Ta groźna choroba zakaźna, dziesiątkująca niegdyś całe rodziny i zbierająca pokaźne śmiertelne żniwa, znowu zawitała w progi naszej cywilizacji. Przyczyn takiego stanu rzeczy, jest niezmiernie wiele. Sprawdź ile wiesz o tej chorobie i czy potrafisz się przed nią ustrzec.
Gruźlica w pigułce
Jak podają liczne źródła medyczne, gruźlica (inaczej tuberkuloza) to choroba zakaźna wywołana przez tak zwane prątki Kocha. Jej nazwa nawiązuje do charakterystycznych zmian odczynowych na prątki tzw. gruzełków. Są to niewielkich rozmiarów guzki, porozrzucane po dotkniętych narządach. Gruźlica najczęściej pojawia się w płucach. Może jednak zaatakować również nerki, a także błony pokrywające mózg i rdzeń kręgowy. Do organizmu ludzkiego prątki gruźlicy docierają – przenoszone drogą kropelkową – głównie drogami oddechowymi. Źródłem zarażenia może być osoba chora. Niekiedy nosicielem mogą być również zwierzęta domowe – krowy, owce, świnie.
Objawy, jakie może dawać gruźlica to: kilkudniowe niedomaganie, pocenie się, brak łaknienia, bóle głowy, drażliwość, wyraźnie podniesioną w ciągu dnia temperaturę ciała, która obniża się nocą. U chorego może też pojawić się suchy, dokuczliwy kaszel z krwią lub ropą w plwocinie. Czynniki główne, jakie wywołują chorobę to niedożywienie i fatalne warunki mieszkalne (zimno, wilgoć, pleśń). Poza tym przyczynami powstania gruźlicy są również: zakażenie HIV, cukrzyca, choroby nowotworowe i krwi, niewydolność nerek, pylica płuc, leczenie sterydami, szybka utrata masy ciała.
Czy gruźlica jest niebezpieczna?
Nieleczona gruźlica może zaatakować cały organizm. Ma to związek z rozprzestrzenieniem się ognisk zapalnych. Gruźlica jest też o tyle niebezpieczna, że poważnie upośledza cały ustrój. Dodatkowo, jeśli natrafi na osobą osłabioną, niedożywioną bądź cierpiącą na jakieś choroby ogólnoustrojowe, gruźlica może przybrać postać zmutowaną – złośliwą. Warto przy tym nadmienić, iż jeden nieleczony chory, może w ciągu roku zakazić nawet do 15 osób!
Jak rozpoznaje się i leczy gruźlicę?
Przede wszystkim lekarz musi wykonać próbę skórną, dzięki której będzie miał pewność, co do tego, czy ma do czynienia z czynnym zakażeniem gruźlicą. Jeśli wynik próby będzie dodatni, chory zostaje poddany badaniu rentgenowskiemu. Poza tym bada się plwocinę oraz mocz, aby ustalić dokładnie, które narządy zostały zajęte przez chorobę. Na ogół choroba wymaga leczenia domowego. Choremu zostają przepisane antybiotyki. Powinien on jednak pozostać w domu przez okres kilku miesięcy. Chory musi mieć zapewniony spokój. Po zakończonej kuracji, należy pamiętać o okresowych badaniach kontrolnych. Pozwolą one na zdiagnozowanie, czy choroba nadal jest pod kontrolą i czy nie doszło do jej nawrotu. Po upływie 2-óch lat, chory powinien być już całkowicie wyleczony.
Jak ustrzec się gruźlicy?
Przede wszystkim należy brać udział we wszelkich prowadzonych przez województwo akcjach profilaktycznych. Warto też poddawać się szczepieniom ochronnym BCG. Aby nie narazić się na atak gruźlicy, należy również wyeliminować ze swojego życia palenie papierosów. Nie sięgać po surowe mięso ani mleko pochodzące z niesprawdzonych źródeł. Najważniejsze: śledzić wszelkie doniesienia na temat gruźlicy i nie przechodzić obok nich obojętnie.
Przyczyny, drogi zakażenia, przebieg
Gruźlica jest niezwykle groźną, powszechną chorobą zakaźną, nazywaną czasami chorobą wielkich. To na nią w ciągu swojego życia chorował między innymi Chopin, Goethe, a także Czechow. W ich przypadku choroba zajęła płuca, jednak gruźlica może atakować bez wątpienia każdy narząd w organizmie człowieka. Często dochodzi do rozwoju gruźlicy w obrębie dużych oskrzeli, bez rozprzestrzeniania się zakażenia na drobniejsze odgałęzienia i pęcherzyki płucne.
Gruźlica jest wywoływana poprzez zakażenie bakteryjne prątkiem gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis). Rozwój tego mikroorganizmu w przyrodzie zachodzi tylko i wyłącznie w komórkach gospodarza, jednak możliwe jest wyhodowanie kolonii bakteryjnych w warunkach laboratoryjnych. Do mniej istotnych drógrozprzestrzeniania się gruźlicy należy przenoszenie się bakterii wraz z mięsem lub mlekiem ssaków, a także w przypadku pokąsania przez nie. Przypadki zakażenia przez skórę zdarzały się w historii niezwykle rzadko, dlatego obecnie uważa się, że największe znaczenie w procesie rozprzestrzeniania się gruźlicy ma zakażenie drogą kropelkową. Prątki gruźlicy przenoszone są wraz z kropelkami wody, które jeśli są odpowiednio małe, to zostają przeniesione przez impet kaszlu lub kichnięcia.
Rozwój choroby
Rozwój gruźlicy można podzielić na dwie zasadnicze fazy: gruźlicę pierwotną oraz popierwotną.
- Pierwotna gruźlica rozwija się w formie gruźlicy oskrzeli, na co wskazuje droga szerzenia się zakażenia oraz częstość występowania. Ta postać choroby przez długi czas może nie dawać żadnych objawów, a zmiany chorobowe zostają ujawnione na zdjęciu RTG. Czasami pojawia się ból w klatce piersiowej, krwioplucie oraz duszności.
- Gruźlica popierwotna jest przyczyną aktywacji uśpionego zakażenia, do którego doszło w wyniku pojawienia się spadku odporności. W tym przypadku również długo może nie być żadnych symptomów, jednak w ciężkim przebiegu choroby objawy atakują z dużym nasileniem. W przypadku łagodniejszych zmian, objawy mają charakter nawracający.
Leczenie
Gruźlica oskrzelowa jest obecnie leczona przede wszystkim antybiotykami, jednak w terapii leczniczej powinno używać się skojarzonych metod. Proces leczenia tej choroby jest niezwykle długi, bowiem trwa zwykle od pół roku do nawet 9 miesięcy. W cięższych, wybranych przypadkach, stosuje się również interwencje chirurgiczne.
