Zatrucia pokarmowe to stany, których objawem mogą być łagodne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, lub poważniejsze, wymagające leczenia szpitalnego. W niektórych przypadkach, zatrucia pokarmowe mogą skończyć się nawet śmiercią chorego. Za większość zatruć odpowiedzialne są liczne bakterie (Salmonella, Escherichia Coli, Campylobacter jejuni, Bacillus cereus), ale również wirusy: enterowirusy, wirus WZW A oraz E, norowirusy, a także rotawirusy. Niekiedy sama obecność pasożyta nie powoduje jeszcze zatrucia, szkodliwe działanie wykazują tak zwane egzotoksyny, czyli produkty metabolizmu np. bakterii, grzybów lub pasożytów.
Jad kiełbasiany
Jest najsilniejszą egzotoksyną na świecie – około 450g tej substancji jest w stanie uśmiercić całą ludzkość, zamieszkującą naszą planetę. Substancja ta produkowana jest przez beztlenowe bakterie z rodzaju Clostridium, które rozwijają się w nieprawidłowo zakonserwowanych produktach żywnościowych – przetworach warzywnych i mięsnych. Należy bacznie obserwować każdą puszkę pod kątem wypukłości denka, a także wystrzegać się spożywania przetworów po terminie przydatności do konsumpcji.
Salmonella
Zakażenia bakterią salmonelli są bardzo częste, zwłaszcza wśród dzieci. W niektórych przypadkach, miejscowe zakażenie przekształca się w ogólną sepsę, która w naszym kraju ciągle jest śmiertelnym zagrożeniem. Gdzie można znaleźć pałeczkę salmonelli? Bakterie te pasożytują na surowym mięsie, na skorupkach jajek, a także w rybach i owocach morza. Aby uniknąć poważnego zatrucia, należy zawsze poddawać posiłki odpowiedniej obróbce termicznej, która zabije szkodliwe bakterie.
Bakteria przedszkolna
Zarażają się nią głównie dzieci w wieku przedszkolnym, stąd jej nazwa. Obecność Clostridium jejuni stwierdza się między innymi na niedogotowanym mięsie drobiowym, owocach morza lub w niedokładnie oczyszczonej wodzie kranowej. Do tej samej rodziny należy również bakteria kawiarniana – Clostridium perfringens, która pasożytuje na żywności poddawanej niejednostajnej obróbce termicznej, np. pozostawionej na podgrzewaczach lub w temperaturze pokojowej. Toksyna produkowana przez tą bakterię jest niezwykle groźna dla zdrowia, zatrucie nią jest określane mianem zgorzeli gazowej – najczęstszej choroby tego typu wśród mieszkańców Wysp Brytyjskich.
Co należy robić w przypadku zatrucia grzybami?
Do zatruć grzybami dochodzi bardzo często w okresie wakacyjnym i jesiennym. Wówczas to wielu z nas przemierza las w poszukiwaniu grzybów, z których powstaną później aromatyczne sosy, weki lub marynaty. Niestety, niektórzy wybierają się na grzybobranie bez odpowiedniego przygotowania merytorycznego, a to, prócz doświadczenia, odgrywa olbrzymią rolę. W niektórych przypadkach, lekceważące podejście do tematu zbierania grzybów kończy się ciężkimi zatruciami, a nawet śmiercią.
Zdecydowana reakcja
Przy zatruciach grzybami najważniejszy jest czas. Reakcja musi nastąpić bardzo szybko, dlatego każdy powinien być wyczulony na pierwsze objawy zatrucia. Warto wiedzieć, że takowe symptomy mogą pojawić się nie tylko po spożyciu grzybów trujących – w niektórych przypadkach, szkodliwe działanie wykazują nawet grzyby jadalne.
Co trzeba zrobić?
W przypadku podejrzenia zatrucia, należy bezwzględnie doprowadzić do opróżnienia żołądka osoby zatrutej. Można to zrobić wywołując odruch wymiotny, na przykład poprzez podanie wodnego roztworu soli kuchennej u dorosłych lub dużej ilości zimnej wody, u dzieci. Należy pamiętać, żeby nie podawać choremu żadnych leków, pożywienia i niektórych napojów – zakazane są środki przeczyszczające, przeciwbólowe, alkohol, kawa, ale również mleko. Kolejnym krokiem jest wezwanie karetki pogotowia. Trzeba to zrobić zwłaszcza wtedy, kiedy objawy zatrucia nasilają się lub występują dość późno, około 12 godzin po spożyciu grzybów – istnieje wtedy duże prawdopodobieństwo, że osoba zatruła się muchomorem sromotnikowym, najbardziej trującym grzybem, występującym w polskich lasach. Taki typ zatrucia pokarmowego może być leczony tylko i wyłącznie w warunkach szpitalnych.
Zabezpiecz się!
Zatruciom grzybami lepiej zapobiegać, niż je leczyć. Wystarczy tylko przestrzegać kilku prostych reguł, które uchronią nas przed zjedzeniem trującego gatunku. Przede wszystkim, powinniśmy zbierać grzyby, które dobrze znamy – jeśli nie jesteśmy pewni, co do gatunku, możemy posiłkować się atlasem grzybów. Warto zbierać tylko grzyby rurkowe – wtedy będziemy mieli dużą dozę gwarancji, że zebrany okaz nie jest trujący. Aby uniknąć zatrucia nawet jadalnymi grzybami, zbierajmy je do przewiewnych koszyków – zapobiegnie to rozwojowi pleśni i bakterii.
Jak radzić sobie z zatruciem alkoholowym?
Alkohol w naszym kraju jest nieodłącznym elementem kultury i życia towarzyskiego. Coraz częściej jednak, spożycie z ową kulturą nie ma nic wspólnego – wystarczy spojrzeć na statystyki dotyczące szerzenia się alkoholizmu w Polsce. Z pewnością większości z nas zdarzyło się przesadzić z ilością spożytych trunków, co u niektórych skończyło się bardzo nieprzyjemnymi przeżyciami. Nie chodzi tutaj o popularnego kaca, ale o dużo poważniejsze zatrucie alkoholowe – stan, który jest płynną granicą między upojeniem a groźną chorobą.
Jakie są zwiastuny choroby?
Alkohol jest dla człowieka trucizną – trucizną, która odstrasza od jej spożywania smakiem i zapachem. Zbyt duże spożycie alkoholu może więc spowodować ciężkie zatrucie, które niekiedy kończy się nawet śmiercią. W skład objawów, obserwowanych przy zatruciu alkoholowym, wchodzą głównie symptomy upojenia, które każdy z nas jest w stanie rozpoznać. Dodatkowo pojawia się jednak znaczny spadek temperatury ciała, chorym miotają dreszcze; można również zaobserwować płytki oddech i zimne poty. Zatruty organizm stara się usunąć nadmiar szkodliwej substancji poprzez częste i obfite wymioty, które mogą być przyczyną odwodnienia. Pierwszym krokiem w leczeniu takiego zatrucia, jest więc podanie uzupełniającej ilości płynów.
Jak leczyć?
Zwiększona podaż wody powoduje również częstsze oddawanie moczu, wraz z którym alkohol jest usuwany z organizmu chorego. Błędem jest podawanie zatrutemu popularnych środków leczniczych na kaca – podrażnią one śluzówkę żołądka i spotęgują objawy zatrucia. Kluczową rolę w procesie leczenia odgrywa baczna obserwacja – każdy niepokojący symptom powinien spotkać się ze stanowczą reakcją opiekuna. Takim objawem może być na przykład zaburzony oddech, przy czym warto umieć rozróżnić oddech zaburzony od płytkiego, który w zatruciu alkoholowym pojawia się bardzo często. Należy również zatroszczyć się o odpowiednio wysoką temperaturę otoczenia, co zapobiegnie wychłodzeniu organizmu chorego. Po ustąpieniu objawów związanych z zatruciem, warto zadbać o naprawę szkód, które alkohol wyrządził w obrębie narządów wewnętrznych, zwłaszcza wątroby. Warto zastosować suplementację preparatami ziołowymi, np. z ostropestu plamistego lub środkami zawierającymi kompleks witamin z grupy B oraz witaminę C.
