Bardzo często okazuje się, że termin wyliczony na podstawie pierwszego dnia ostatniej miesiączki bywa inny niż termin, jaki podawany jest po badaniu USG przez lekarza.
Czas trwania ciąży to tak naprawdę 9 i pół miesiąca księżycowego, co daje dokładnie 266 dni od chwili poczęcia, czyli 38 tygodni. Czasem mówi się o 10 miesiącach księżycowych – to czas ciąży liczony od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Jest to obliczanie terminu porodu według reguły Naegelego.
Metody obliczania terminu porodu
Termin porodu zależy od bardzo wielu czynników. Schemat podany niżej do obliczania tego terminu jest stosowany już od wielu dziesięcioleci. Ważna jest tutaj długość cyklu ciężarnej. Gdy kobieta ma cykl 28 dniowy, to do pierwszego dnia ostatniej miesiączki dodaje się 280 dni plus 7 dni. Przy dłuższym cyklu,wynoszącym 30-32 dni, dodaje się dodatkowo 9 dni, zaś przy krótszym, na przykład 25-26-dniowym dodaje się tylko 5. Problem stanowią panie, które miesiączkują nieregularnie i w ich wypadku obliczenie terminu porodu jest jeszcze trudniejsze.
Wszystko wydaje się idealnie proste. W praktyce jednak bardzo mało dzieci rodzi się w obliczonym w ten sposób terminie. Czasami, ale nie zdarza się to zbyt często, jeśli jest znana data poczęcia dziecka, to do tej daty trzeba doliczyć 266 dni. Na pewno jest to bardziej precyzyjny sposób obliczenia realnego terminu porodu.
Jednak również precyzyjnie określony dzień poczęcia może mieć pewne błędy. Otóż, nawet jeśli kobieta odbyła tylko jeden stosunek w trakcie dni płodnych, to do końca nie może kontrolować, czy owulacja nie przesunęła się o dobę, dwie lub nawet trzy. Według różnych źródeł, tylko do 5 proc. dzieci rodzi się w wyliczonym przez lekarza lub siebie terminie. Przyjmuje się zatem, że dziecko urodzone terminie, przychodzi na świat między 38 a 42 tygodniem ciąży.
USG i obliczanie wieku ciąży
Lekarz specjalista od USG dość precyzyjnie obliczy wiek ciąży, jeśli badanie zrobione zostanie w 11-12 tygodniu ciąży. Ważny jest termin wykonania badania, bo wówczas sprawdza się ważne parametry zdrowotne – przede wszystkim widać, czy prawidłowo rozwija się cewka nerwowa – czyli, czy dziecku nie grozi rozszczep kręgosłupa – później badanie nie jest już tak precyzyjnie. W tym terminie wszystkie ciąże rozwijają się bardzo podobnie i można w miarę łatwo policzyć wiek ciąży, później dzieci rosną już we własnym tempie.
Istnieje wiele przyczyn, które mogą doprowadzić do porodu przedwczesnego. Jednak przy idealnie przebiegającej ciąży, trzeba wziąć poprawkę, że dziecko może urodzić się na dwa tygodnie przed lub nawet dwa tygodnie po obliczonym terminie.
Badanie USG jest metodą bardziej precyzyjną – lekarz widzi na ekranie stadium rozwoju zarodka i może określić jego wiek z dokładnością do kilku dni. Badanie to ma ponadto inne zalety – za jego pomocą można ustalić, czy ciąża jest jedno- czy wielopłodowa. Poza tym określane jest położenie zarodka (wykluczenie ciąży pozamacicznej) i oceniana praca serca płodu. Badanie USG wykonuje się podczas ciąży kilkakrotnie w celach kontrolnych.
Kobieta przed zajściem w ciążę powinna zapisywać daty wystąpienia miesiączki minimum pół roku wcześniej, im dłużej, tym lepiej. Na tej podstawie może ona obliczyć długość swojego cyklu i z dość dużą dokładnością określić moment zajścia w ciążę. Każde kolejne badanie USG wykazuje, na jakim etapie rozwoju jest ciąża i pozwala doprecyzować termin urodzenia dziecka.
Ważny termin pierwszego USG
Dla zdrowia dziecka ważne jest, by pierwsze USG lekarz wykonał przed 12/14 tygodniem ciąży. W tym terminie po wykonaniu specjalistycznych pomiarów można dokładnie określić wiek ciąży. Do 10 tygodnia dokonuje się pomiaru CRL, czyli mierzy się długość ciemieniowo-siedzeniowo, zaś do 22 tygodnia, chociaż lekarze wolą to robić przed 15 tygodniem ciąży, wiek ciąży pokazuje badanie BPD, czyli pokazujące wymiar dwuciemieniowy główki.
Większość specjalistów podkreśla, że obliczanie terminu porodu na podstawie USG po 14 tygodniu ciąży nie jest już dokładne, a nawet możliwe, bo płody rozwijają się niemal identycznie tylko w pierwszych tygodniach, później wielkość płodu, jego waga zależą od wielu czynników: dziedziczenie, zdrowie matki w czasie ciąży, wzrost i waga rodziców.
Samodzielne obliczenie terminu porodu
Obliczanie terminu porodu fascynuje zawsze mamę, która chciałaby jak najszybciej urodzić swoje dziecko. Oczywiście ciąża trwa 9 miesięcy i +/- kilka dni nie ma dużego znaczenia dla jej przebiegu, ale dla rodziców i rodziny dziecka jest bardzo ważne. Chociażby dlatego, żeby dobrze przygotować się do tego wyjątkowego dla całej rodziny dnia.
Czy można obliczyć termin porodu ze 100 proc. pewnością?
Wydaje się, że kobieta, która odbyła w danym cyklu tylko jeden stosunek, który mógł spowodować ciążę, powinna bez problemu dokładnie obliczyć dzień, w którym powinno urodzić się ich dziecko. Jednak może mieć miejsce kilka sytuacji, które mogą zakłócić dokładność takich wyliczeń. Plemnik, jak pokazują nowe badania, potrafi przeżyć nawet 7 dni, toteż może okazać się, że do zapłodnienia doszło nie w dniu, w którym kobieta sądzi. Obliczenie nie uwzględnia np., że dziecko mogło być poczęte jako efekt stosunku, który odbyła tydzień wcześniej.
Nawet kobiety o bardzo regularnych cyklach mogą mieć niewielkie zaburzenia i owulacja może być o kilka dni spóźniona lub przyspieszona, a ponieważ plemniki mogą przez kilka dni przetrwać w gotowości do zapłodnienia, więc znowu precyzja obliczeń nie jest tu pewna. Zawsze podczas obliczenia trzeba mieć świadomość, że prawidłowy czas ciąży mieści się między 38. a 42. tygodniem jej trwania.
- Obliczenie najprostszą metodą
Najprostszy sposób wyliczenia daty porodu: do daty pierwszego dnia ostatniej miesiączki dodaje się 40 tygodni. Jest to bardzo uproszczona metoda, ponieważ nie uwzględnia się tu różnic w długości cyklu. Czasami dochodzi tu też do poważnych pomyłek, ponieważ część kobiet miewa już po zajściu w ciążę krwawienie, które bardzo przypomina miesiączkę. Wówczas, jak łatwo się doliczyć, następuje dwutygodniowe przekłamanie w obliczeniach i wówczas okazuje się, że dziecko rodzi się w 38. tygodniu i jest wyjątkowo dojrzałe, a w rzeczywistości jest to już 40. tydzień.Metoda „40 tygodni” jest obecnie powszechnie stosowana przez ginekologów. Podstawą jest pierwszy dzień ostatniej miesiączki, od którego zaczynamy liczenie 40 tygodni i otrzymujemy orientacyjną datę porodu. Zakładając, że jest to metoda dokładniejsza od poprzedniej, można wywnioskować, że ciąża trwa w rzeczywistości około 38 tygodni, gdyż należy do pierwszego dnia ostatniej miesiączki dodać około 14 dni (w zależności od długości cyklu) okresu przedowulacyjnego. - Obliczanie terminu na podstawie ruchów dziecka
Ciężarna, która nie rodziła jeszcze dziecka odczuwa pierwsze, delikatne ruchy dziecka w 20. tygodniu ciąży. Wówczas należy do dnia, kiedy ciężarna odczuła te pierwsze ruchy, dodać 20 tygodni (lub 140 dni). Ciężarna nosząca w łonie swoje kolejne dziecko, czuje jego ruchy 2 tygodnie wcześniej, czyli w 18. tygodniu ciąży, toteż analogicznie należy do tego dodać 22 tygodnie (154 dni). Ta metoda jest jednak mało precyzyjna. Kobiety o szczupłej budowie, nawet pierworódki, mogą ruchy dziecka poczuć nieco wcześniej, zaś te, które nawet wcześniej już rodziły, ale mają sporą nadwagę mogą te ruchy odczuwać nieco później. - Metoda Naegelego
Tę metodę stosują przede wszystkim lekarze, którzy jeszcze przed pierwszym badaniem USG chcą w miarę precyzyjnie określić datę rozwiązania. Nazwa metody wzięła się od nazwiska niemieckiego lekarza, który żył i pracował na przełomie XVIII i XIX wieku. Stworzył on wzór, który wygląda tak:
Planowany dzień porodu to: pierwszy dzień ostatniej miesiączki + 7 dni – 3 miesiące + 1 rokLekarze uwzględniają w tym obliczeniu różną długość cyklu u kobiet i wprowadzili taką zmianę, którą każda z pań mająca inny niż 28-dniowy cykl, musi wziąć pod uwagę. Panie o dłuższym cyklu – najczęściej trwa on do 32 dni zamiast 7 dni – dodają 9, zaś panie o krótszym cyklu – poniżej 26 dni – dodają tylko 5 dni. Należy pamiętać o tym, że wiele czynników zewnętrznych, a także stan zdrowia kobiety, w tym problemy ze zdrowiem w trakcie ciąży, mogą wiele zmienić w jej przebiegu, w tym także przyspieszyć poród, a nawet doprowadzić do porodu przedwczesnego z wszelkimi konsekwencjami dla dziecka.
Wyliczenie terminu porodu od dnia zapłodnienia
Bardzo rzadko zdarza się, że kobieta może dokładnie określić dzień zapłodnienia. Co więcej, nawet gdyby znała dokładny termin zapłodnienia (na przykład podczas inseminacji) i wydawałoby się, że w takiej sytuacji termin porodu jest bardzo prosty do wyliczenia, zdarzają się odstępstwa. Dziecko powinno przyjść na świat po 266 dniach od chwili zapłodnienia, ale rzadko się to zdarza.
Czy zapłodnienie in vitro pozwala na określenie terminu porodu?
Okazuje się, że nawet ta metoda nie gwarantuje, że obliczony termin porodu pokryje się z faktycznymi narodzinami dziecka. Wynika to przede wszystkim z faktu, że w pierwszych tygodniach od zapłodnienia (do 14. tygodnia) płody rozwijają się w podobny sposób, a dopiero później tempo rozwoju bywa różne i dla tego dzieci różnią się wielkością i wagą, a także dojrzałością po urodzeniu.
Teoretycznie przy zapłodnieniu in vitro można dokładnie określić etap rozwoju zarodka, ale nie ma możliwości określić, kiedy dokładnie zarodek zagnieździł się w jamie macicy.
Inseminacja a termin narodzin dziecka
Wydaje się, że termin zapłodnienia jest łatwy do określenia, gdy dochodzi do niego w czasie zabiegu nazywanego inseminacją. Tu przyszła mama jest zapładniana przez prosty zabieg w dniu, kiedy – według obliczeń i badań lekarza – dochodzi do owulacji. Jednak nawet w tym wypadku obliczenie dnia porodu nie będzie zupełnie dokładne, ponieważ tu też nie wiadomo, kiedy realnie dojdzie do faktycznego połączenia plemnika z komórką jajową. Zawsze są to co najmniej +/- dwie doby, które upływają od inseminacji do zapłodnienia.
Dużo zależy od tego jaki rodzaj inseminacji miał miejsce: domaciczna, naszyjkowa czy do jajowodów. Najczęściej stosowana jest inseminacja domaciczna. Tu, jak w wypadku poczęcia w naturalny sposób, nie można dokładnie określić dnia zapłodnienia. Czasami kobieta czuje, że tego właśnie dnia ma owulację, ale to też nie dowodzi niczego, bo do zapłodnienia może dojść w ciągu najbliższych 48 godzin, a czasami nawet później.
Od zapłodnienia do narodzin
Od chwili zapłodnienia do narodzin dziecka minąć musi 266 dni. To jest idealny wzorzec, którego jednak, jak się okazuje, bardzo niewiele ciąż się trzyma. Przyjęto nawet dość szeroką granicę błędu, czyli dziecko może urodzić się +/-2 tygodnie od obliczonej daty.
W internecie można znaleźć sporo różnego typu kalkulatorów, które mają pomóc w obliczeniu dnia poczęcia i dnia planowanych narodzin. Jednak najdokładniej można policzyć wiek płodu poprzez badanie USG przed 12.-14.ci tygodniem ciąży (niektórzy lekarzy uważają, że idealny z różnych względów jest 11 tydzień, nie później).
Dlaczego większość dzieci nie rodzi się w terminie?
Dzieci rzadko kiedy rodzą się w dokładnie w wyznaczonym terminie. Ciąża realnie trwa 266 dni, jednak tylko niewielki procent ciąż ma rozwiązanie w obliczonym terminie – dotyczy to około 5 proc., ale w nich mieszczą się również ciąże, których zakończenie nastąpiło poprzez cesarskie cięcie.
Ciąża to czas, kiedy nowy człowiek rozwija się w łonie matki. Już w tym okresie,po pierwszych 14 tygodniach, gdy rozwój płodu przebiega prawie identycznie,pojawiają się cechy indywidualne nienarodzonego jeszcze człowieka. Jedne dzieci szybciej dorastają, inne nieco wolniej. Zresztą tak samo dzieje się po narodzinach, dzieci rosną i dojrzewają w swoim własnym tempie.
Dzieci urodzone między 38. a 42. tygodniem ciąży uznaje się za urodzone o czasie i w każdym przypadku są to ciąże donoszone. Dzieci urodzone nieco przed terminem, czyli w 38. czy 39. tygodniu, nie mają cech wcześniactwa. Trudno też mówić o ciąży przenoszonej, gdy ciąża kończy się w 42 tygodniu.
Dziecko rodzi się najczęściej w momencie, kiedy osiąga pełną dojrzałość do tego, by opuścić bezpieczne matczyne łono. O ile mamy, które urodzą dziecko przed wyliczoną datą porodu nie mają czasu, by się tym faktem zdenerwować, o tyle kobiety, które mimo upływu czasu od obliczonej daty porodu nie odczuwają niczego, co by zapowiadało jego nadejście, zazwyczaj się denerwują, martwią, że ich maleństwu może stać się coś złego.
Zawsze, gdy minie wyliczony termin porodu, należy zgłosić się do lekarza prowadzącego ciążę. Lekarz sprawdzi tętno płodu, a również to czy wody płodowe (owodniowe) są czyste oraz jak zachowuje się szyjka macicy – jej wygładzenie i nawet lekkie rozwarcie oznacza, że poród niedługo się zacznie. Bardzo często, szczególnie przy pierwszej ciąży, w wyznaczonym terminie nic się nie dzieje. Mama powinna wrócić do domu i spokojnie czekać na rozwój sytuacji. Najczęściej lekarz ustali termin kontaktów. Ciężarna powinna natychmiast, ale bez histerii, stawić się w szpitalu, gdy odejdą jej wody, pojawi się krwawienie lub następują skurcze co 7-9 minut.
W medycynie ludowej dość często pojawia się twierdzenie, że na poród ma wpływ pełnia Księżyca. Co prawda badania naukowe jak dotychczas nie potwierdzają tego, że w czasie pełni i jej najbliższych okolicach zwiększa się liczba porodów ale położne potwierdzają taki fakt i być może dziecko czeka na pełnię, by się spokojnie urodzić. Warto zajrzeć do kalendarza astrologicznego, żeby zobaczyć, kiedy jest pełnia, albo po prostu spojrzeć w nocy w niebo i zobaczyć co się tam dzieje z księżycem.
Dlaczego rodzą się za wcześnie?
Istnieje wiele czynników, które w rezultacie mogą doprowadzić do skrócenia ciąży i porodu przedwczesnego, co zawsze jest niekorzystne dla dziecka. Bywają kobiety, które wszystkie swoje dzieci rodzą przedwcześniei nikt nie potrafi ocenić dlaczego tak się dzieje,. Ciekawe jest, że panie te rodzą dzieci, które nie mają cech wcześniactwa, ważą powyżej dwóch kilogramów, samodzielnie oddychają i nie mają żadnych zdrowotnych problemów, które są typowe dla wcześniaków. Jednak takie sytuacje to wyjątek. Większość dzieci, które z różnych powodów przychodzą na świat zbyt wcześnie, posiada różne zaburzenia w rozwoju i często stwierdza się u nich różnego typu wady i niedorozwój narządów – najczęściej niedorozwój dotyczy płuc – dziecko musi oddychać wspomagane respiratorem.
W większości wypadków ciężarna nie ma wpływu na przedwczesne urodzenie. Czasami jednak stres, zbyt ciężka praca i ogólne przemęczenie może przyspieszyć poród. Każda kobieta w ciąży musi również uważać na niektóre produkty i zioła. Bywają także choroby, które przyspieszają narodziny dziecka. Najczęściej to toksoplazmoza, różyczka czy odra – te choroby mają wpływ na stan zdrowia dziecka, mogą pojawiać się poważne wady rozwojowe.
Oczywiście narodziny dziecka kilka dni przed lub po obliczonym terminie nie powinno stanowić problemu. Dziecko w 38 tygodniu ciąży jest donoszone i nie powinno mieć cech wcześniactwa. Ciąża, której rozwiązanie ma nastąpić po 40 tygodniu trwania, powinna być monitorowana, ponieważ może dojść do zakażenia wód płodowych. Gdy wody stają się zielone lub żółte, należy jak najszybciej wywołać poród.Brązowe wody najczęściej sygnalizują śmierć płodu. Ciąża to stan fizjologiczny, ale wymagający stałej troski ze strony ciężarnej i opiekujących się nią lekarzy.
Co wpływa na zmianę terminu porodu?
Przyspiesza poród:
- ciąża mnoga
- poronienia, przedwczesne porody
- niedożywienie
- anemia – tu zazwyczaj dochodzi do przedwczesnego odejścia wód płodowych
- stres
- młody wiek ciężarnej (młodsza niż 18 lat)
- zaawansowany wiek ciężarnej (powyżej 36 lat)
- cukrzyca, ciśnienie
- wady w budowie macicy
- niewydolność szyjki macicy, czasami zbyt krótka szyjka
- czasami jakieś zdarzenie typu wypadek, upadek itp.
Opóźnia poród:
- nieprawidłowości w budowie macicy
- stres – może być on spowodowany lękiem o ciążę lub o dziecko, lęk przed porodem
- niedojrzałość dziecka (każde z dzieci rośnie według własnego rytmu)
Jakie mogą być oznaki zbliżającego się porodu?
Zbliżający się termin porodu bywa dla wielu kobiet powodem do zdenerwowania. Czas jednak płynie nieubłaganie, a rozwijające się w łonie dziecko będzie chciało jak najszybciej wyjść na świat. Istnieją pewne oznaki, które pomagają przewidzieć czas, w którym zbliża się moment rozwiązania ciąży. Dowiedz się, jakie są to objawy i co powinno zwrócić uwagę przyszłej mamy.
Kilkanaście dni przed porodem
Pierwsze oznaki zbliżającego się rozwiązania mogą pojawić się już 2-3 tygodnieprzed datą wyznaczoną przez lekarza lub wynikającą z samodzielnych obliczeń. Wynika to z biologii ciąży oraz fizjologii narządu rodnego, który musi przygotować się do nadchodzącego ważnego wydarzenia zarówno w życiu mamy, jak i młodego człowieka.
Najczęściej zauważalnym przez kobietę objawem jest obniżenie się dna macicy, a razem z nią – całego brzucha. Dzieje się tak na skutek przygotowania dziecka do prawidłowej pozycji do porodu (najczęściej dziecko ustawia się główką do płaszczyzny wychodu macicy). Kobieta może przez to odczuwać częstsze parcie na mocz i stolec.
Kolejnym objawem może być zmiana konsystencji, zabarwienia i wyglądu śluzu wydobywającego się z pochwy, co kobieta może zaobserwować podczas oddawania moczu lub wykonywania czynności higienicznych. Śluz może stać się galaretowaty, śliski, z małą tendencją do rozciągania się.
Czasami u kobiet może dojść do wystąpienia czynności skurczowej macicy. Są to jednorazowe skurcze i nie powinny wzbudzać niepokoju przyszłej mamy. U niektórych pań są na tyle intensywne i bolesne, że bywają powodem przedwczesnego zgłaszania się do szpitala, ale większość kobiet w ogóle ich nie odczuwa.
Kilka godzin przed porodem
Najbardziej spektakularnym objawem porodu jest odejście wód płodowych, które odbywa się w akompaniamencie pierwszych, nieregularnych, ale bardzo bolesnych skurczów macicy. Odejście wód płodowych może przypominać mimowolne oddanie moczu, a ich ilość jest indywidualna dla każdej kobiety. Jest to jednoznaczny sygnał, że należy jak najszybciej zgłosić się do szpitala, gdyż rozpoczyna się akcja porodowa.
Innymi, mniej specyficznymi objawami rozpoczynającego się porodu są dolegliwości żołądkowo-jelitowe(biegunki, nudności i wymioty), ból w okolicy krzyżowej kręgosłupa oraz uczucie zaniepokojenia i rozdrażnienia kobiety, które może pojawiać się bez związku z rozwijającymi się objawami.
Co robić, gdy objawy porodu pojawiają się przed terminem?
Moment, w którym dochodzi do pojawienia się pierwszych objawów porodu jest bardzo stresujący zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Matka odczuwa strach przed bólem, dziecko odczuwa strach przed nagłą sytuacją, która zmusza je do zmiany warunków życia, w których się znajduje. Jeśli do tych objawów dochodzi przed wyznaczonym terminem, tym bardziej jest to trudniejsze.
Objawy porodu przed 24. tygodniem
Jeśli matka zaczyna odczuwać skurcze przed 24 tygodniem ciąży, powinna niezwłocznie znaleźć się w szpitalu ginekologicznym, przy którym funkcjonuje oddział dla wcześniaków. Lekarze będą chcieli w miarę możliwości zahamować rozpoczynającą się akcję porodową i zdiagnozować przyczynę zaistniałego stanu.
Dziecko przed 24. tygodniem ciąży nie jest jeszcze dobrze przygotowane do życia poza jamą macicy. Mimo iż w ośrodkach ginekologicznych o najwyższym stopniu referencyjności udaje się uratować wcześniaki urodzone nawet w 20. tygodniu ciąży, mają one bardzo niewielkie szanse na samodzielne funkcjonowanie ze względu na brak rozwoju podstawowych układów ciała – w szczególności układu oddechowego, który jest niezbędny do życia dziecka.
Objawy porodu w tygodniu 24.-36.
Przy rozpoczęciu porodu w 24.-36. tygodniu ciąży dziecko będzie potrafiło funkcjonować przy pomocy aparatury medycznej. Urodzi się jednak jako wcześniak i będzie wymagało przebywania na oddziale intensywnej opieki medycznej przez dłuższy okres czasu.
W przypadku porodu w tym okresie czasu dziecko ma o wiele większe szanse na przeżycie niż dziecko urodzone przed 24. tygodniem ciąży, jednak będzie wymagało intensywnego nadzoru lekarskiego nie tylko na samym wstępie swojej obecności na świecie, ale zapewne także przez pierwsze lata życia.
Objawy porodu po 36. tygodniu
W wyniku pojawienia się takich objawów u kobiet po 36. tygodniu ciąży dzieci najczęściej rodzą się zdrowe. Owo przesunięcie terminu może mieć związek z nieprawidłowymi obliczeniami daty porodu lub innymi czynnikami fizjologicznymi, nie związanymi z patologiami położniczymi. Nie powinno być ono zatem powodem do niepokoju kobiety.
Dzieci urodzone po 36. tygodniu mają największe szanse na przeżycie, gdyż ich układy ciała najczęściej umożliwiają już samodzielne funkcjonowanie na zewnątrz jamy macicy.
Dlaczego obliczenie terminu porodu jest istotne dla zdrowia dziecka?
Jest kilka ważnych powodów, które obligują do tego, by znać zaawansowanie ciąży. Oczywiście dla przyszłej mamy ważny jest termin porodu, bo do przyjęcia dziecka w domu należy się przygotować, kupić wyprawkę, a także przygotować odpowiednio mieszkanie. Obecnie dla wielu par czas ciąży jest ważny ze względu na plany zawodowe, a nawet urlopowe. Informacja ta najbardziej jednak powinna przysłużyć się zdrowiu dziecka.
USG istotne informacje
Pierwszym i bardzo ważnym powodem, dla którego powinniśmy sprawdzić, jaki jest wiek płodu, to pierwsze USG, które powinno być wykonane w okolicach 11. tygodnia i koniecznie przed 14. tygodniem ciąży. Badanie nie tylko pomoże określić termin porodu, ale – co najważniejsze – potwierdzi, czy cewka nerwowa dziecka rozwija się prawidłowo. Jest to bardzo istotna wiadomość, ponieważ obecnie w razie niedorozwoju lub wady cewy nerwowej można leczyć operacyjnie dziecko jeszcze w życiu płodowym. To pierwsze USG sprawdza również szerokość fałdu karkowego, sprawdza czy kształt główki jest prawidłowy i wiele innych rzeczy związanych z rozwojem płodu. W pierwszym trymestrze ciąży kobieta musi wykonać szereg badań.
Gdy w pierwszym okresie ciąży lekarza coś zaniepokoi, powinien zlecić dodatkowe badanie które pomogą stwierdzić, czy dziecko nie jest obciążone wadami genetycznymi – przykładowo, test PAPP-A może prywatnie wykonać każda kobieta w początkach ciąży: przed 18., a najlepiej przed 15. tygodniem ciąży. Dlaczego tak ważne są te terminy? W razie niekorzystnych wyników badania krwi powinno się wykonać amniopunkcję w celu sprawdzenia, czy faktycznie dziecko jest obciążone jakąś wadą.
Znajomość dokładnego wieku ciąży pozwala również sprawdzić (pomiędzy 18. a 22. tygodniem) czy serduszko dziecka rozwija się prawidłowo. Niektóre wady operować można jeszcze w łonie matki, a także przygotować się na narodziny dziecka z wadą i od pierwszych chwil życia zadbać o leczenie.
Inne ważne badania w ciąży
Istnieje również szereg badań w I trymestrze, które, mówiąc w ogromnym skrócie, sprawdzą stan zdrowia matki, a także wykluczą lub potwierdzą możliwość konfliktu serologicznego, zbadają przeciwciała w kierunku toksoplazmozy i groźnego wirusa cytomegalii – stanowi on poważne zagrożenie dla rozwijającego się płodu.
W II trymestrze robione są badania, które skupiają się na zdrowiu matki, o ile wcześniejsze badania nie wskazywały na problemy zdrowotne dziecka. Ważne dla przebiegu ciąży jest ciśnienie krwi, a także poziom glukozy u matki.
W III trymestrze pojawiają się nowe badania, które przygotowują dziecko do bezpiecznego porodu. Przeprowadza się badania na nosicielstwo żółtaczki typu B, WR w kierunku kiły oraz wymaz z pochwy w celu sprawdzenia, czy nie znajdują się tam paciorkowce, które mogą zagrozić dziecku podczas porodu. Stwierdzenie ich obecności wymaga leczenia antybiotykiem. Lekarz zaleca jeszcze inne badania, które są podyktowane wynikami poprzednich badań ciężarnej.
Termin porodu a trzecie badanie USG
Trzecie badanie USG pomaga sprawdzić, czy dziecko przygotowuje się właściwie do narodzin – położnik ocenia położenie dziecka, jego wagę, ilość wód płodowych itp. W 38 tygodniu ciąży wykonuje się badanie KTG, które sprawdza, jak pracuje serduszko dziecka i czy pojawiają się skurcze macicy. To badanie będzie powtarzane przed narodzinami dziecka dość często, a jeśli urodzi się ono w 42. tygodniu, to pod koniec ciąży nawet codziennie.Łatwo więc zauważyć, jak bardzo istotne jest posiadanie wiedzy o wieku ciąży oraz terminie porodu. Niektóre z badań muszą być wykonane w ściśle określonym czasie, a od wielu z nich zależą bezpieczne narodziny waszego dziecka.
Co przyspiesza narodziny dziecka?
Każda mama z niecierpliwością, chociaż i z lękiem oczekuje dnia porodu. Jednak nie w każdej ciąży przebiega ona książkowo i zdarzają się sytuacje, w których dziecko koniecznie chce się urodzić przed czasem.
Czynniki niezależne od ciężarnej
a. Ciąża mnoga
Takim ważnym czynnikiem skracającym czas trwania ciąży bywa ciąża mnoga. Nawet bliźnięta rzadko bywają donoszone, a przy większej ilości dzieci ciąża bywa zakończona przed właściwym terminie, nawet wówczas, gdy nie zaczął się przedwczesny poród.
b. Nieprawidłowa budowa macicy
Bardzo często nieprawidłowości w budowie macicy ujawniają się dopiero podczas ciąży. Na pewno przed zajściem w ciążę lekarz może określić takie wady jakprzodozgięcie i tyłozgięcie macicy. Czasami ujawniają się w ciąży mięśniaki – im są większe, tym bardziej zagrażają ciąży.
c. Wiek ciężarnej
Często przedwczesny poród zdarza się bardzo młodym matkom, poniżej 18. roku życia lub starszym, po 36. roku życia.
d. Wypadek
Z obrażeniami u ciężarnej, jak również taki, który powoduje tylko silny stres. Zawsze taka sytuacja może doprowadzić do przedwczesnego porodu lub poronienia.
e. Choroby
Chorób nikt nie jest w stanie przewidzieć lub zaplanować. Niektóre są groźne i potrafią zdecydowanie skrócić czas ciąży poprzez uszkodzenie płodu lub poronienie. Inne zaś, gdy pojawią się w zaawansowanej ciąży mogą doprowadzić jedynie do przedwczesnego porodu. Groźna dla ciąży jest wysoka gorączka, cukrzyca, która często związana jest z ciążą, czy anemia. Czasami pojawiają się stany zapalne w okolicach narządów rodnych – mogą być one ostre lub przewlekłe.
Bardzo groźna dla ciężarnej, a w zasadzie dla jej nienarodzonego dziecka, jest toksoplazmoza (zakażenie pierwotniakiem). Zarażenie się toksoplazmozą w ciąży grozi dziecku poważnymi konsekwencjami:wodogłowiem lub uszkodzeniem wątroby. Kobieta, która przeszła wcześniej, przed ciążą, zakażenie tym pierwotniakiem, nie powoduje zagrożenia dla rozwijającego się w jej łonie dziecka. Obecnie nawet zarażenie się w czasie ciąży, to nie wyrok – kobieta po prostu przez całą ciążę musi przyjmować antybiotyk.
f. Nieprawidłowości w przebiegu w ciąży
Taką groźną nieprawidłowością jest łożysko przodujące lub oderwanie się łożyska od ściany macicy. Czasami w trakcie ciąży ujawnia się niewydolność szyjki macicy i wówczas są problemy z utrzymaniem ciąży. Niektórzy wyrzucają z domu ulubionego kota z powodu obawy o zakażenie toksoplazmozą. Okazuje się jednak, że zakażenie częściej spotyka osoby, które kota w domu nie posiadają.
Czynniki zależne od ciężarnej:
a. Palenie papierosów
U palących kobiet częściej dochodzi do poronień, uszkodzeń płodów i przedwczesnych porodów. Dzieci palaczek rodzą się zazwyczaj mniejsze i słabsze. Jeśli matka pali dużo w czasie ciąży, to u dziecka po narodzinach może wystąpić głód nikotynowy, który wymaga fachowego detoksu.
b. Picie alkoholu i zażywanie narkotyków
Podobnie jak przy paleniu, dziecko może urodzić się uzależnione lub z widocznymi wadami. Najtrudniejsze są zatrucia noworodków narkotykami. Dzieci matek biorących używki bardzo często rodzą przedwcześnie.
c. Brak dbałości o dietę,
Jedzenie potraw alergizujących lub zbyt ostrych. Problemem jest także niedożywienie wielu matek, co powoduje anemię oraz zagrożenie przedwczesnym porodem.
d. Używanie ziół
Rozmaryn, szałwia czy natka pietruszki (ale używana w nadmiarze) mogą być przyczyną plamienia w ciąży. Owoce jałowca, liście malin lub olejek rumiankowy wywołują skurcze macicy i mogą doprowadzić do porodu. Nawet niewinny aloes, polecany na zdrowie, dziurawiec czy mięta mogą okazać się przyczyną poronienia lub porodu przedwczesnego. Każde przyjmowanie suplementów diety lub ziół powinno być konsultowane z lekarzem prowadzącym ciążę.
e. Ciężka praca, męczące podróże, czyli nadmierny wysiłek
Każda ciężka praca, męczące podróże mogą sprowokować poród. Z tego powodu niektóre linie lotnicze nie przyjmują na pokład kobiet w widocznej ciąży.
Bardzo często przyczyną porodu przed terminem jest brak opieki medycznej. Są kobiety, które zaniedbują wizyty lekarskie, uznają że ciąża to nie choroba. Jednak cywilizacja, zatrucie środowiska powodują, że często nawet zdrowa kobieta może mieć problemy z donoszeniem ciąży.
Czy można przyspieszyć lub opóźnić termin porodu?
Ciężarne, szczególnie te noszące swoje pierwsze dziecko, zazwyczaj oczekują, że urodzi się w wyznaczonym terminie albo przynajmniej pojawią się symptomy, które to zdarzenie będą sygnalizować. Jednak do 2 tygodni po wyznaczonym terminie to okres, w którym ciąży nie uznaje się za przenoszoną. Lekarze nie sugerują w tym czasie sztucznego wywoływania porodu, o ile z dzieckiem jest wszystko w porządku, a płyn owodniowy (wody) jest czysty oraz w odpowiedniej ilości.
Jak przyspieszyć poród?
Po 42 tygodniu ciąży większość ciężarnych staje się niecierpliwa, bardzo obawia się o zdrowie dziecka i próbuje wielu metod, które mogą, chociaż nie muszą przyspieszyć poród. Ważne jednak, aby zachować spokój i pamiętać o zdrowiu malucha, gdyż nie wszystkie z nich mogą być w tym wypadku bezpieczne zarówno dla dziecka, jak i przyszłej mamy.
- Seks – bardzo często prostaglandyny znajdujące się w męskim nasieniu przyspieszają rozwieranie się szyjki macicy. To dlatego lekarze zalecają zaniechanie stosunków płciowych w ostatnich tygodniach ciąży. Orgazm oraz masowanie, drażnienie brodawek powoduje wydzielanie oksytocyny – jest to hormon dzięki któremu macica ma skurcze umożliwiające rozpoczęcie się akcji porodowej.
- Lewatywa – musi to być tak zwana głęboka lewatywa, wywołuje ona skurcze macicy.
- Większa aktywność, spacer, wchodzenie po schodach, najlepiej po dwa schody.
- Picie wywaru z liści malin – ta metoda nie działa od razu. Można zacząć picie w 39 tygodniu ciąży, ale lepiej poradzić się lekarza, czy jest taka potrzeba.
- Zażycie oleju rycynowego – wypić należy jedną łyżkę jak najwcześniej rano na pusty żołądek, a po godzinie następną. Nikt nie wie dlaczego, ale to działa. W większości przypadków po 4 godzinach zaczyna się akcja porodowa.
- Skakanie na specjalnej piłce do ćwiczeń.
- W USA pojawił się nowy sposób: siłowanie na ręce. Metoda opisana przez słynną położną Inę May Gaskin.
- Ciepła kąpiel.
Czego na pewno nie stosować do przyspieszenia porodu?
- ostrych przypraw
- mocnej kawy
- czerwonego wina
- herbatek przeczyszczających – lepsza jest tu lewatywa i olej rycynowy
Metody stosowane w szpitalu
W szpitalu również stosowane są metody przyspieszające poród. Oto one:
- Podanie dożylne oksytocyny.
- Przebicie pęcherza płodowego.
- Masaż szyjki macicy.
- Lewatywa (kiedyś obligatoryjnie, obecnie na polecenie lekarza w celu przyspieszenia akcji porodowej). Zazwyczaj stosuje się czopki, które dostarczają prostaglandyny bezpośrednio do szyjki, jeśli to nie skutkuje można stosować wlewy dożylne.
Preindukcja szyjki dwoma metodami:
a. Podawanie prostaglandyn – szyjka dzięki ich zastosowaniu staje się miękka, usuwany jest również czop śluzowy chroniący macicę przed wpływami z zewnątrz.
b. Stosowanie cewnika Foleya – cewnik ten stosuje się wówczas, gdy szyjka ma niewielkie rozwarcie (ok. 1 cm). Cewnik zakończony jest balonikiem z solą fizjologiczną. Zadaniem balonika jest mechaniczne rozwieranie szyjki, a to pozytywnie wpływa na uwalnianie się prostaglandyn. Jest to bezpieczna i tania metoda. Nie można jej stosować przy łożysku przodującym, krwawieniach z pochwy, po odejściu wód czy w stanach zapalnych pochwy.
Co warto wiedzieć o ciąży przenoszonej
W każdej sytuacji, gdy po terminie nic nie zapowiada porodu należy systematycznie robić KTG oraz sprawdzać stan płynu owodniowego (wód płodowych). Żółty kolor to sygnał, że trzeba poród wywołać sztucznie, zielony może sygnalizować, że dziecko zatruje się wodami. Jeśli dziecko jest w pełni rozwinięte, to przedłużanie jego pobytu w łonie matki powyżej 42. tygodnia jest niekorzystne. Dziecko przenoszone zaczyna tracić warstwę tłuszczu oraz mazi, która chroni jego skórę przed działaniem płynu owodniowego.
Najbardziej niebezpieczne jest oddanie przez dziecko smółki jeszcze przed narodzeniem – może to doprowadzić do poważnych konsekwencji, jeśli fragmenty smółki dostaną się do płuc.
Dlaczego niektóre kobiety zawsze rodzą przed terminem?
Położnicy są zgodni w tym, że kobieta, która urodziła swoje pierwsze dziecko przed terminem, zazwyczaj urodzi swoje następne dzieci również wcześniej. Są one w pełni donoszone i chociaż ich waga urodzeniowa może być nieco niższa od przeciętnej, są w pełni zdrowe.
Oczywiście że dziecko, które urodzi się w 24.-28. tygodniu ciąży, nie jest zdolne do samodzielnego życia. Jednak część wcześniaków urodzonych między 32. a 37. tygodniem ciąży bywa w dobrej formie, ważą nawet 2500 gramów lub więcej i nie wymagają interwencji lekarza. Nikt nie jest w stanie odpowiedzieć na pytanie, jak to się dzieje, że jedno dziecko urodzone w 7. miesiącu ciąży może żyć samodzielnie, a inne wymaga bardzo intensywnej opieki medycznej.
Czasami narodziny dziecka określa się jako cud – faktycznie wiele spraw związanych z narodzinami dziecka nadal jest tajemnicą. I nie wiadomo dlaczego jedno dziecko urodzone w trzydziestym tygodniu ciąży jest słabe i nie ma do końca wykształconych płuc, zaś inne nie ma wyraźnych cech wcześniactwa. Nauka podaje sporo przyczyn porodów przedwczesnych. Często jest to związane ze złą dietą, ciężką pracą, słabymi warunkami życia. Na pewno poród przedwczesny najczęściej zdarza się w ciążach mnogich. Trzy lub więcej płodów prowokuje zawsze poród przedwczesny poprzez cesarskie cięcie. Jest to zamierzone działanie, wcześniej dzieci dostają leki na przyspieszenie rozwoju płuc.
Czy należy hamować poród przedwczesny?
Na pewno każdy poród przedwczesny jest niebezpieczny dla dziecka. Czasami utrzymanie ciąży nawet przez kilka dni pozwala na to, by podać dziecku lek przyspieszający dojrzewanie płuc. Jest to bardzo istotne, chociaż lekarze podkreślają, że nawet tuż po 26. tygodniu ciąży zdarzają się noworodki, które są w stanie same oddychać. Jednak każdy dzień dłużej w łonie matki to większe szanse na pełniejszy rozwój płuc, gdyż w naturalnym tempie rozwoju płodu, przygotowanie do samodzielnego oddychania pojawia się w ostatnich tygodniach życia płodowego.
Obecnie szanse na przeżycie, chociaż w niewielkim procencie, mają nawet wcześniaki urodzone w 22. tygodniu, które ważą co najmniej 500 gramów. Tak maleńkie i niedojrzałe wcześniaki, nawet jeśli przeżyją, to praktycznie połowa z nich przez całe życie będzie borykać się z problemami zdrowotnymi, będącymi efektem zbyt wczesnych narodzin. Dlatego należy robić wszystko, by ciążę przedłużyć i przerwać akcję porodową.
Obecnie kobiety, których ciąża jest zagrożona przedwczesnym porodem, otrzymują leki, które mają za zadanie go opóźnić.
Stan zdrowia matki a poród przedwczesny
Jak powinna odżywiać się przyszła mama?
Ciąża to czas, w którym organizm kobiety podejmuje wiele wyrzeczeń w celu stworzenia nienarodzonemu dziecku jak najlepszych warunków do rozwoju. Przyszła mama musi zadbać przede wszystkim o sposób odżywiania, co jest bardzo istotne zarówno przed, jak też w trakcie ciąży. Odpowiednia dieta przed zapłodnieniem pozwoli uzupełnić niedobory wszelkich substancji odżywczych i ustabilizować wiele procesów metabolicznych, a kontynuacja sposobu żywienia w czasie ciąży zapewni odpowiednią podaż wapnia, kwasu foliowego lub magnezu.
Dbaj o różnorodność diety
Zróżnicowana, bogata w różnego rodzaju produkty spożywcze dieta pozwoli uniknąć wszelkich niedoborów składników mineralnych i witamin. Poza tym, dzięki wprowadzeniu do jadłospisu nowych produktów, liczba pozycji w ciążowym menu znacznie się zwiększy, co zapobiegnie monotonii i pozwoli czerpać radość z gotowania.
Ciężarna kobieta powinna spożywać 4-6 posiłków dziennie w regularnych odstępach, ponieważ dzięki temu poziom cukru w organizmie przyszłej mamy ustabilizuje się, zmniejszając ryzyko wystąpienia wielu chorób, np. cukrzycy ciężarnych.
Uzupełnij niedobór kwasu foliowego
Przyswajanie kwasu foliowego w postaci folianów zawartych w pożywieniu, u co drugiej kobiety jest zakłócone. U chorych pojawia się defekt enzymatyczny, który uniemożliwia wchłonięcie tych substancji z przewodu pokarmowego. Aby zapobiec powstawaniu groźnych dla życia płodu wad rozwojowych wynikających z niedoboru folianów we krwi matki, należy stosować odpowiedni suplement diety jeszcze przed zajściem w ciążę. Obecnie na rynku istnieje tylko jeden preparat witaminowy o nazwie Femibion, którego głównym składnikiem jest metafolina – aktywna biologicznie forma kwasu foliowego, niwelująca wszelkie problemy z przyswajaniem tego związku.
Unikaj pustych kalorii
Odpowiednia wartość energetyczna posiłków to kolejny ważny aspekt zdrowej diety. Zbyt obfite porcje mogą skutkować przybraniem na wadze, a w dłuższej perspektywie – otyłością i problemami z układem krwionośnym. Należy pamiętać, że odpowiednio zasobna energetycznie dieta pozwoli na szybszą utratę wagi bezpośrednio po ciąży, co dla wielu kobiet jest kwestią niezwykle istotną.
Głównym źródłem węglowodanów dla ciężarnej kobiety powinny być pełnoziarniste produkty zbożowe, np. chleb lub makaron. Warto także zwiększyć spożycie kaszy jaglanej, gryczanej, a także brązowego ryżu. Nie należy zaspokajać głodu słodkimi lub tłustymi przekąskami, które prócz ogromnej porcji kalorii nie dostarczają do organizmu zbyt wielu składników odżywczych.
Termin porodu – oczekiwania i wyliczenia
Ostatnie tygodnie przed porodem są stresujące zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Matka zaczyna się coraz bardziej denerwować zbliżającym się rozwiązaniem, co odbierane jest również przez dziecko poprzez łączność z matczynymi hormonami oraz zmniejszającą się wolną przestrzenią w macicy. Po czym dokładnie można rozpoznać zbliżający się poród?
Zmiany w układzie kostnym
Kilka tygodni przed porodem rozpoczynają się zmiany w układzie kostno-stawowym matki. Są zwiastunem niezbędnego rozsunięcia się kości miednicy, by umożliwić dziecku wydostanie się na zewnątrz. Objawia się to poszerzeniem w zakresie stawów oraz nadmierną wiotkością ścięgien i więzadeł, tworzących połączenia pomiędzy kośćmi. To zjawisko jest efektem oddziaływania hormonów ciążowych, których uwalnianie zaczyna się tuż przed rozwiązaniem.
Obniżenie brzucha
Począwszy od 36-tego tygodnia ciąży rozpoczyna się stopniowe obniżanie dna macicy – jest to część znajdująca się na samej górze dróg rodnych kobiety. W 36-tym tygodniu znajduje się ona najwyżej, tuż pod łukami żebrowymi, zajmując całą przednią powierzchnię jamy brzusznej. Do 40-tego tygodnia ciąży dno macicy obniży się o około 3-4 centymetry. Zmiana ta jest konieczna, by ukierunkować ujście kanału rodnego do optymalnej pozycji wyjściowej – tak, by dziecko miało jak najkrótszą drogę do przebycia, wychodząc na świat.
Nawrót złego samopoczucia
Około 1-2 tygodnie przed porodem kobieta na powrót może zacząć czuć się tak jak w początkowych jej etapach. Jej nastrój będzie obniżony. Ucisk powiększonej macicy na sąsiadujące struktury jamy brzusznej będzie generował konieczność częstych wizyt w toalecie (zarówno jeśli chodzi o oddawanie moczu, jak i stolca). Bardzo charakterystycznym objawem poprzedzającym poród jest także postępujące wycieńczenie i znużenie – organizm kumuluje siły przed nadchodzącym ogromnym wysiłkiem fizycznym, jakim jest moment rozwiązania.
Odczucia kobiety
Fizjologia kobiety nie opiera się jedynie o jej odczucia fizyczne, ale także o doznania emocjonalne. Ostatnie dni przed porodem przepełnione są strachem przed wielkim bólem, ale także oczekiwaniem na rychłe rozwiązanie. Hormony ciążowe generują w kobiecie chęć jak najszybszego ukojenia jej tęsknoty za dzieckiem. Przerażenie powoli przeradza się w oczekiwanie na spotkanie ze swoim potomkiem.