Większość pacjentów z padaczką nie mówi o chorobie. Ukrywają przed światem swój problem, żeby nie być wytykanym palcem, żeby nie zabrano im prawa jazdy czy nie zwolniono z pracy. Wynika to z dosyć nieprzyjemnego stereotypu, który panuje w naszym kraju. Tymczasem padaczka to choroba jak każda inna. Może występować od dziecka a może pojawić się nagle, nieoczekiwanie czy być następstwem urazu, wypadku lub innych zdarzeń medycznych.
Spis Treści
Jak definiujemy padaczkę?
Już w czasach Mezopotamii pojawiły się pierwsze wzmianki na temat padaczki. Odnaleziono dokument, który opisuje pacjenta z powykręcanymi kończynami, otwartymi ustami i ślinotokiem. Niestety wówczas było to zjawisko związane z demonami i czarną magią. Dopiero Hipokrates stwierdził, że padaczka to choroba mózgu, którą należy leczyć.
W nowoczesnych podręcznikach medycyny często zmieniają się i aktualizują definicje chorób. Dzisiaj padaczka to nie choroba a zespół objawów, których przyczyną są zmiany w mózgu. To, co najczęściej kojarzymy z padaczką (silne drgawki pacjenta ze ślinotokiem) to napad padaczkowy. Jest to przejściowe zaburzenie czynności mózgu związane z dużymi wyładowaniami elektrycznymi w neuronach. Bardzo ważne jest stwierdzenie, że jeden napad nie jest padaczką. Aby ją rozpoznać muszę wystąpić, co najmniej dwa nieprowokowane napady w odstępie, co najmniej 24 godzin.
Przyczyny padaczki
Przyczyna padaczki może być złożona i w ok 60-70% jest nieznana. Główne zjawiska wpływające na możliwość powstania napadów związane są z urazami głowy, chorobami naczyniowymi mózgu jak np. udar czy krwotok, choroby zwyrodnieniowe np. choroba Alzheimera, choroby demielinizacyjne np. SM (stwardnienie rozsiane), nowotwory mózgu, zapalenie mózgu oraz alkohol.
Napad padaczkowy może być wyzwolony przez wiele czynników, dlatego osoby chorujące powinny unikać alkoholu, bardzo jasnych i zmieniających się świateł (neony, reklamy). Zarówno nadmiar snu jak i niedobór mogą prowokować napady. Także w trakcie snu bardzo często dochodzi do objawów padaczkowych. Niektóre odmiany choroby mogą być prowokowane przez określone dźwięki, obrazy, zapachy czy wzory.
Rodzaje padaczki
Napady padaczkowe dzielimy na trzy rodzaje: ogniskowe, uogólnione oraz o nieznanym początku. Napady ogniskowe rozpoczynają się w jednej półkuli mózgowej, w określonym miejscu i dopiero z czasem mogą zajmować szersze obszary. Napady uogólnione również powstają w określonym miejscu, ale bardzo szybko rozprzestrzeniają się poprzez sieć neuronalną dając największe objawy.
Napad toniczno-kloniczny
Głównym typem napadów padaczkowych uogólnionych, najbardziej znanych przez społeczeństwo, jest napad toniczno-kloniczny. W pierwszej fazie, czyli fazie tonicznej dochodzi do skurczu mięśni szkieletowych przez około 10-20 sekund. Następnie dochodzi do wyprostu tonicznego i bezdechu pacjenta. W tej fazie pacjent może przygryźć sobie język. Druga faza, czyli kloniczna związana jest z drgawkami wszystkich mięśni, rozszerzeniem się źrenic, ślinotokiem, szybką akcją serca. Ta część napadu może trwać około 2 minuty, po czym pacjent przestaje drgać, dochodzi do normalizacji akcji serca i ciśnienia, pacjent staje się wiotki, może oddać mocz. Natomiast ostatnia faza związana jest ze splątaniem oraz sennością chorego.
Napady nieświadomości
Inny rodzaj napadów uogólnionych to napady nieświadomości. Chory nie zdaje sobie sprawy z choroby. Podczas normalnej aktywności dochodzi do tzw. braku reaktywności (pacjent „wyłącza się”), po czym wraca do poprzednich czynności. Ten typ napadu najczęściej dotyczy dzieci.
Napady ogniskowe
Napady ogniskowe mogą przebiegać bez zaburzeń przytomności i świadomości. Ogniskowe wyładowanie bioelektryczne może spowodować napady wzrokowe (halucynacje wzrokowe, zmiany kształtów, iskry, błyski itp.) poprzez podrażnienie płata potylicznego lub skroniowego mózgu. Możemy ponadto wyróżnić napady słuchowe, węchowe, smakowe, psychiczne czy wegetatywne.
Jak pomóc przy ataku padaczki?
Bardzo ważne jest umiejętne wdrożenie pierwszej pomocy oraz prawidłowa reakcja świadków zdarzenia. Stereotyp wkładania patyczka do ust został (na szczęście) odrzucony przez społeczeństwo. Przede wszystkim należy pamiętać o zachowaniu bezpieczeństwa, zarówno swoim jak i chorego. Jeżeli dookoła pacjenta znajdują nie niebezpieczne urządzenia czy meble to należy je odsunąć. Kiedy występuje napad drgawkowy to należy chronić głowę chorego przed urazami przez włożenie bluzy czy koca pod nią. Absolutnie nie wolno powstrzymywać i krępować ruchów ciała podczas drgawek. Po zakończonym napadzie pacjent staje się senny, dlatego należy go ułożyć w pozycji bezpiecznej ustalonej (pozycja boczna), zapewnić drożność dróg oddechowych i oczekiwać na przyjazd zespołu ratownictwa medycznego.
