Czarny bez – zastosowanie, właściwości i przepisy

Czarny bez określano w Europie jako „chłopska apteczka”. Napar z kwiatów czarnego bzu był traktowany jako cudowny lek na wiele chorób. Używano go jako środka napotnego, oczyszczającego krew, przeciwskurczowego i przeciwwzdęciowego. Często wykorzystywano go w kuchni. Do dzisiejszych czasów zachowało się wiele przepisów na kompot, sok, lemoniadę (kiedyś nawet pędzono z kwiatów wódkę).

Trochę historii

Zbiory czarnego bzu

Surowcem są:

• liście (maj – czerwiec)
• kwiaty (czerwiec – lipiec)
• owoce (wrzesień – październik)
• kora (luty – marzec; październik – listopad)

Kwiaty czarnego bzu należy suszyć w zacienionym i przewiewnym miejscu. Ścinamy całe kwiatostany (kiedy jest sucho), wiążemy w bukiety i dobrze by było, żeby suszenie przebiegło szybko. Jeśli suszymy w piekarniku lub suszarce to w temp 40 C. Przed suszeniem nie myjemy kwiatów! Podobnie suszymy owoce, szybko, żeby nie spleśniały. Uwaga: sok z owoców mocno plami!

Botanika i gatunki czarnego bzu

Zdrowotny wpływ czarnego bzu

Owoce czarnego bzu mają działanie:

•  przeczyszczające
•  wzmacniające organizm
•  pobudzające apetyt
•  moczopędne
•  łagodzą kaszel
•  wzmacniają układ nerwowy\oddechowy
•  łagodzą bóle
•  poprawiają trawienie

Liście czarnego bzu:

•  zmniejszają opuchliznę
•  przeczyszczają
•  uspokajają
•  w cukrzycy
•  obniżają ciśnienie
•  hamują procesy zapalne
•  wspomagają oczyszczanie organizmu z toksyn
•  pobudzają przemianę materii
•  działają napotnie, moczopędnie
•  odflegmiają
•  działają rozkurczowo
•  uśmierzają swędzenie
•  łagodzą kaszel
•  wzmacniają odporność

Kwiaty czarnego bzu działają:

• wykrztuśnie
• wzmacniają odporność
• moczopędne
• stabilizują krwiobieg
• uśmierzają ból głowy
• chronią układ oddechowy
• działają napotnie\antywirusowo
• przyspieszają trawienie

Kora (ważne – nie stosować w ciąży!)

• wywołuje wymioty
• silnie działa przeczyszczająco

Sprawdź jakie substancje zawiera czarny bez

Przy jakich dolegliwościach stosować czarny bez?

• artretyzm (2 łyżeczki kwiatów bzu zalać szklanką wrzątku, parzyć 10 minut, pić 500 ml herbaty dziennie)
• astma (20 g kwiatów bzu + 15 g kwiatów malwy + 5 g nasion kopru włoskiego) – czubatą łyżeczkę mieszanki zalać szklanką wrzątku i parzyć 10 minut, pić rano i wieczorem
• ból gardła, głowy, uszu, zębów
• chrypka
• niedociśnienie (przez 8-12 tygodni, 3 razy dziennie, pić szklankę rozcieńczonego soku z owoców bzu)
• cukrzyca (herbata z kwiatów bzu)
• egzema
• gorączka, kaszel, grypa
• jęczmień (kompres z naparu z kwiatów bzu)
• katar sienny (herbata z kwiatów bzu)
• miażdżyca
• migrena
• nerwobóle (sok z owoców i musy)
• nieżyt przewodu pokarmowego (herbata z kwiatów bzu)
• półpasiec (sok z owoców bzu)
• zapalenie oskrzeli (herbata z kwiatów bzu)
• zapalenie pęcherza moczowego (mieszanka: 10 g kwiatów bzu, łupin fasoli (bez ziaren), liści pokrzywy, mięty pieprzowej + 20 g nawłoci) – 3 łyżeczki mieszanki zalać litrem wrzątku, parzyć 5 minut, pić litr dziennie
• zapalenie stawów (herbata z owoców bzu)
• zapalenie zatok przynosowych (inhalacje: 4 łyżki kwiatów bzu + 0,5 litra wrzątku)
• pobudza laktację (herbata z kwiatów bzu)
• choroby dziecięce (krztusiec, odra, szkarlatyna, ospa wietrzna)
• koszmary senne
• nerwowość, wyczerpanie, zmęczenie
• brak odporności
• odchudzanie
• oczyszczanie organizmu
• pielęgnacja skóry (trądzik, cellulit, zmarszczki, piegi)
• użądlenia owadów (do miejsca użądlenia przyłóż kilka pogryzionych świeżych liści bzu)
• stłuczenia, oparzenia, skaleczenia, zwichnięcia (kompres, patrz przepis „wywar”)
• w kuchni (sałatki, zupy, mięso, ryby, dania wegetariańskie, sosy, octy, oleje, desery, wypieki, napoje)

Receptury – jak wykorzystać czarny bez?

Ostrożnie stosować liście i korę, bo mogą podrażniać żołądek i jelita. Owoców natomiast nie wolno jeść na surowo. Owoce należy najpierw podgrzać do minimum 80 C zanim cokolwiek się z nimi zrobi.

SOK Z OWOCÓW CZARNEGO BZU

2 kg owoców + skórka z cytryny + 3\4 litra wody + 200 g cukru

Owoce bzu i skórkę cytryny zalać wodą. Gotować, aż owoce popękają i puszczą sok.
Odstawić na 30 minut. Sok odsączyć przez gazę i podgrzać z cukrem (gotować 3 minuty). Gorący sok rozlać do butelek.

HERBATA Z CZARNEGO BZU

– 10 g owoców czarnego bzu

– 150 ml zimnej wody

Owoce zalać wodą – odstawić na kilka minut – zagotować, odstawić, parzyć 10 minut, odcedzić

WYWAR Z LIŚCI CZARNEGO BZU

– 1-2 łyżeczki suszu z liści czarnego bzu

– 200 ml zimnej wody

Na kompres uśmierzający bóle -> liście zalać wodą, odstawić na 10 minut. Podgrzać i gotować 1 minutę

Na herbatę → 2 łyżeczki suszu zalać wrzątkiem – parzyć 5 minut i odcedzić. Dla celów leczniczych: 3-4 filiżanki przez 3-4 tygodnie

HERBATA Z KWIATÓW CZARNEGO BZU (na przeziębienie)

2 łyżeczki kwiatów zalać wrzątkiem i parzyć 10 minut – przecedzić – pić kilka razy dziennie „na gorąco”

MAŚĆ Z KWIATÓW CZARNEGO BZU (leczy szorstką skórę)

– garść kwiatów + 200 ml oleju z ostropestu + 40 g wosku pszczelego + 1/2 łyżeczki nalewki propolisowej

Kwiaty zalać olejem – podgrzać – ostudzić – zostawić na noc. Znowu podgrzać – przecedzić – dodać wosk – podgrzać (aż wosk się stopi) – zdjąć z ognia – dodać nalewki – maść przełożyć do słoika – odstawić w ciemne, chłodne miejsce

Przechowywać rok.

NAPÓJ NASENNY

1/2 szklanki wody + 2 łyżki soku z czarnego bzu + 1 łyżeczka miodu (spadziowego)

Pić 30 minut przed snem.

NALEWKA Z CZARNEGO BZU (na uśmierzenie bólu)

kwiaty czarnego bzu + liście czarnego bzu + winiak (wytrawna, mocna wódka wytwarzana ze spirytusu gronowego)

Dużą butelkę wypełnić w 1/3 kwiatami, dodać 2-3 liście, uzupełnić winiakiem. Odstawić na 10 dni. Jednorazowa dawka nalewki to 10 kropli na 1 łyżeczkę cukru (lub do kieliszka wody)

KREM Z KWIATÓW BZU CZARNEGO (przyspiesza gojenie się ran)

2 łyżki suszonych kwiatów bzu + 4 łyżeczki lanoliny + 1 łyżeczka miodu + 150 ml słodkiego olejku migdałowego

Olejek i lanolinę ogrzać w „kąpieli wodnej” – dodać kwiaty – gotować 30 minut – odcedzić i dodać miód

Bibliografia:

1. “Czarny bez. Dla zdrowia i urody” Heidbohmer Ellen