Alergolog

•  Pamiętaj, aby zabrać ze sobą skierowanie!
• Zrób listę wszystkich leków (tabletek, maści, syropów, kremów itd.),  które przyjmujesz/ przyjmowałeś, mających związek z chorobami układu oddechowego oraz wszelkimi alergiami.
• Weź ze sobą wyniki badań, nie tylko laboratoryjnych, ale też zdjęcia RTG zatok i klatki piersiowej.
• Gdy cierpisz na astmę, nie zapomnij o zapisach pomiarów przepływomierza Peak.
• Jeśli wybierasz się do alergologa z dzieckiem musisz wziąć ze sobą książeczkę zdrowia dziecka.
• Przypomnij sobie wszystkie pojawiające się objawy, możesz je opisać na kartce i zabrać ze sobą.

Początkowo alergolog przeprowadzi szczegółowy wywiad, będzie zadawać pytania typu:

• Czy ktoś w rodzinie miał alergię?
• Czy posiada Pan/Pani zwierzęta domowe?
• Jakie objawy pojawiają się u Pana/Pani?
• W jakich miesiącach dolegliwości są najsilniejsze?
• Jakie leki Pan/Pani przyjmował/a?

Pamiętaj, aby odpowiadać na pytania jasno i dokładnie!

Następnie lekarz może skierować Cię do pulmonologa, jeśli podejrzewa astmę, lub zlecić przeprowadzenie badania np. na obecność pasożytów w kale, ze względu na fakt, że przejawiają objawy podobne do alergii. Jeżeli posiada ku temu podstawy może również przeprowadzić testy skórne, testy z krwi lub testy prowokacyjne.

Nie wstydź się kierować pytań do alergologa. Im więcej wiesz, tym łatwiej poradzisz sobie z chorobą. Pytania typu: „Co wywołuje moją alergię? Czego unikać? Jak będzie przebiegać moje leczenie? Czy pojawią się jakieś skutki uboczne w związku z zażywaniem tych leków?” pomogą Ci zrozumieć i zaakceptować diagnozę.

 Do najczęściej występujących objawów alergii należą katar, powracające infekcje dróg oddechowych, przewlekły kaszel, wysypki, sucha i zaczerwieniona skóra, łzawiące oraz zaczerwienione oczy, suchość spojówek, duszności, biegunka czy ból brzucha.  Objawy alergii najczęściej pojawiają się nagle, po lub podczas kontaktu z uczulającym alergenem. Zazwyczaj nie trwają długo, mogą się powtarzać.

Jakie są objawy dla najczęściej występujących chorób alergicznych ?

• Alergiczny nieżyt nosa  – do podstawowych objawów należą katar, świąd oraz zatkanie nosa, odczuwalne spływanie wydzieliny przez tylną ścianę gardła oraz częste kichanie. Zaś u dzieci może wystąpić pionowa linia na nosie, ze względu na częste dotykanie nosa spowodowane swędzeniem.
• Atopowe zapalenie spojówek – zaczerwienione oraz łzawiące oczy, obrzęk oraz świąd powiek, podkrążone oczy.
• Astma atopowa – kaszel, niepokojący świszczący oddech oraz przewlekły kaszel.
• Atopowe zapalenie skóry – bardzo sucha, blada, miejscami  zaczerwieniona skóra oraz silny świąd skóry, linie Dennie- Morgana dodatkowe poziome fałdy na dolnej powiece.
• Wstrząs anafilaktyczny – utrata przytomności, obniżenie ciśnienia tętniczego, wzrost częstotliwości tętna, duszność, kaszel, nudności, ból brzucha,  biegunka, wymioty, świszczący oddech, wzmożona potliwość, zimna skóra.

• Gdy infekcje górnych dróg oddechowych powracają, zwłaszcza jeśli nie towarzyszy im gorączka.
• W przypadku występowania przewlekłego kaszlu m.in. w nocy i nad ranem  oraz podczas lub po wysiłku.
• Jeśli katar trwa zbyt długo.
• Masz stale załzawione i zaczerwienione oczy oraz odczuwasz świąd spojówek.
• Gdy pojawiają się zmiany skórne i towarzyszy im suchość oraz świąd skóry.
• W rodzinie pojawiały się już alergie.

Testy skórne

Wykonuje się je u osób, u których istnieje podejrzenie powstawania zmian skórnych w wyniku reakcji alergicznych. Robione są w celu postawienia oceny reakcji skóry na styczność z alergenem. Jeśli wynik okaże się dodatni jest potwierdzeniem alergii.

Najczęściej wykonuje się naskórkowe testy płytkowe oraz skórne testy punktowe.

Naskórkowe testy płytkowe przeznaczone są do diagnostyki alergologicznej różnych rodzajów wyprysków, przede wszystkim podejrzenia wyprysków kontaktowych. Naskórkowe testy wykonywane są, aby sprawdzić jak reaguje skóra na różne związki chemiczne, najczęściej metale takie jak kobalt, nikiel, chrom , substancje zapachowe czy konserwanty,  które najczęściej pojawiają się w miejscach przebywania pacjenta np. pracy, szkole, domu. Jest to kontaktowa reakcja immunologiczna zachodząca po upływie ok. dwudziestu czterech godzin od momentu kontaktu z czynnikiem alergennym przy udziale limfocytów – komórek pamięci. Naskórkowe testy płytkowe najczęściej są wykonywane na niezmienionej chorobowo skórze pleców. W specjalnych komorach na min. 48 h umieszczane są alergeny znajdujące się w wazelinie, następnie zaklejane są one plastrem. Po tym czasie, alergeny zostają usunięte i przeprowadza się pierwszy odczyt. Zaś drugi odczyt zostaje przeprowadzony po upływie 72 h od nałożenia alergenów. Ważne, aby podczas badania nie moczyć skóry pleców. Wyniki podawane są w skali plusowej – od zera do trzech plusów. I tak zero oznacza brak reakcji, jeden plus – rumień, dwa plusy – rumień i grudki, zaś trzy plusy –  rumień, grudki oraz pęcherzyki. Dodatnim wynikiem testów są co najmniej dwa plusy.

Skórne testy punktowe (STP) to badania wykonywane w celu potwierdzenia lub wykrycia wszelkich chorób skórnych u osób z podejrzeniem alergii na leki oraz atopowego zapalenia skóry. Testy te są przeznaczone dla pacjentów, u których reakcja chorobowa występuje w ciągu kilku lub kilkunastu minut po kontakcie z alergenem i zachodzi przy udziale przeciwciał klasy E. Metoda jest szczególnie przydatna w diagnostyce alergii powietrznopochodnych, to jest alergenów zawieszonych w powietrzu takich jak pyłki roślin oraz alergenów grzybów pleśniowych czy sierści zwierząt. Doskonale sprawdza się także przy identyfikowaniu alergenów, które skutkują alergicznym lub całorocznym zapaleniem spojówek , błony śluzowej nosa lub astmy, a także alergenów pokarmowych, dlatego też testy te często są robione u dzieci. Skórne testy punktowe są wykonywane przez uprawnione do tego osoby – lekarza lub pielęgniarkę, w gabinecie zabiegowym. Na podstawie wcześniej przeprowadzonego wywiadu z pacjentem ustala się listę alergenów, które wejdą w skład testowanego zestawu. Skórne testy punktowe najczęściej przeprowadza się na skórze przedramienia pozbawionej wszelkich zmian chorobowych. Skórę w tym miejscu przekłuwa się za pomocą specjalistycznego nożyka nazywanego lancetem Morrowa Browna po uprzednim nałożeniu kropli alergenu. Jest to zabieg bezbolesny, przypomina ukłucie komara, ponieważ ostrze nożyka ma jedynie 1 mm długości. Aby poprawnie wykonać skórne testy punktowe niezbędne jest przeprowadzenie dwóch kontroli: dodatniej stanowiącej roztwór histaminy o stężeniu 1:1000 oraz ujemnej w postaci roztworu soli fizjologicznej. Po upływie ok. 20 min od nałożenia odczytywane są wyniki, które należy porównać z próbami kontrolnymi. Potwierdzeniem wyniku dodatniego jest pojawienie się bąbla alergenowego o średnicy co najmniej równej bąbla histaminowego oraz świądu. Wynik skórnych testów płytkowych to średnica bąbla oraz rumienia podana w milimetrach, a także ocena w skali od zera do czterech plusów. I tak zero oznacza odczyn alergenowy równy odczynowi reakcji na roztwór soli fizjologicznej, jeden plus to średnica bąbla większa od odczynu na roztwór soli fizjologicznej, ale mniejsza od średniej średnicy bąbla histaminowego.  Zaś dwa plusy świadczą o średniej średnicy bąbla alergenowego większej od połowy lub niemal równej średniej średnicy bąbla histaminowego, trzy plusy to średnia średnica bąbla alergenowego równa lub odrobinę większa od średniej średnicy bąbla histaminowego. Cztery plusy oznaczają średnią średnicę bąbla alergenowego co najmniej dwa razy większą od średniej średnicy bąbla histaminowego.  Wynikiem dodatnim są trzy i cztery plusy, dwa plusy to wynik wątpliwy, zaś zero i jeden plus ujemny. Skórne testy punktowe są bezpieczną oraz wiarygodną metodą. Należy je wykonywać w czasie, gdy nie występują zmiany skórne. Chory nie może zażywać leków przeciwhistaminowych podczas badań ani na ok. dwa tygodnie przed ich wykonaniem.

Testy z krwi

To wygodna metoda, ponieważ podczas jednego badania można zidentyfikować nawet dwadzieścia siedem alergenów. Testy te bazują na oznaczeniu swoistych przeciwciał IgE, które obecne są we krwi oraz wywołują alergie.

Badanie to jest  przeznaczone przede wszystkim dla:

– pacjentów stale zmagających się z chorobami skórnymi, u których nie można wykonać pozostałych testów skórnych,
– osób zażywających leki lub preparaty uniemożliwiające dokonanie prawidłowej oceny testów oraz właściwej interpretacji wyników,
– chorych nie mogących odstawić leków przeciwalergicznych przed wykonaniem testów ze względu na nasilenie objawów,
– jeśli zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że wykonanie testów skórnych może być niebezpieczne dla życia i zdrowia.

Testy prowokacyjne

Badanie które pozwala na sprawdzenie reakcji kolejnych narządów na wpływ rozmaitych czynników – alergenów oraz czynników fizycznych takich jak wysiłek czy temperatura. W celach diagnostycznych wykonywane są próby dospojówkowe, pokarmowe, donosowe oraz dooskrzelowe. Wskazaniem do przeprowadzenia testów prowokacyjnych są: podjęcie decyzji o zastosowaniu immunoterapii alergenowej, rozpoznanie astmy, sytuacja, gdy obraz kliniczny jest niejednoznaczny, diagnostyka alergii zawodowej, ocena skuteczności farmakoterapii oraz immunoterapii. Próby pokarmowe testów prowokacyjnych polegają najczęściej na eliminacji z diety na ok. 14 dni podejrzanych pokarmów, a następnie podawanie ich. Stosowane są także tzw. testy wargowe, w których na ok. 1 min umieszcza się badany pokarm w jamie ustnej lub pod językiem. Następnie obserwuje się reakcje organizmu takie jak obrzęk warg, języka, pieczenie czy opuchnięcie. Prowokacja donosowa to podanie danego alergenu na dolną małżowinę nosową, zaś dospojówkowa – do worka spojówkowego jednego oka. W trakcie próby dooskrzelowej sprawdza się i porównuje parametry w spirometrii po przeprowadzeniu inhalacji substancjami o właściwościach przyczyniającym się do występowania skurczu oskrzeli. Podczas próby wysiłkowej ocenianie są parametry spirometryczne podczas oraz po biegu na bieżni.

Tak, aby uzyskać możliwość odbycia bezpłatnej wizyty u alergologa niezbędne jest skierowanie od lekarza rodzinnego. W przypadku wizyty prywatnej skierowanie nie jest potrzebne.