Hematolog

Hematologia to dziedzina medycyny należąca do medycyny klinicznej. Przedmiotem badań i zainteresowania hematologii są schorzenia i choroby krwi oraz całego układu krwiotwórczego. Czym dokładnie zajmuje się hematolog? Jak wygląda wizyta u tego specjalisty i jak się do niej odpowiednio przygotować?

Czym zajmuje się hematolog?

Hematolog to lekarz, który zajmuje się profilaktyką, diagnostyką oraz leczeniem schorzeń i chorób krwi oraz całego układu krwiotwórczego. Ta dziedzina medycyny rozkwitła w drugiej połowie XX wieku i do dzisiaj stale się rozwija. Rozwój hematologii doprowadził do powstania specjalizacji tkj.

• transfuzjologia, która zajmuje się m.in. przetaczaniem krwi,
• immunologia,
• serologia poświęcona kwestiom odporności i schorzeniom z nią związanym.

Hematologia ściśle związana jest z biochemią, medycyna molekularną oraz wyżej wspomnianą immunologią.

Do głównych chorób hematologicznych należą:

• niedokrwistość (anemia, niedokrwistość hemolityczna, hipoplastyczna, plastyczna),
• granulocytopenia i agranulocytoza,
• płytkowe skazy krwotoczne (małopłytkowość, nadpłytkowość),
• zespoły miloproliferacyjne,
• białaczka,
• inne nowotwory.

Hematologia stale się rozwija, a choroby hematologiczne wymagają jeszcze wielu badań i analiz, aby móc je w pełni poznać. Choroby związane z krwią są nie lada wyzwaniem dla specjalistów oraz pacjentów. Genetyczne podłoże tych chorób nie jest znane, w związku z czym dużo trudniej je się leczy, a niekiedy wyleczenie nie jest możliwe.

Oprócz profilaktyki, diagnostyki i leczenia wyżej wymienionych chorób hematolog zajmuje się również:

• wykonywaniem badań internistycznych (podmiotowych i przedmiotowych) skoncentrowanych na układzie krwiotwórczym,
• zlecaniem badań laboratoryjnych oraz interpretowaniem wyników,
• wykonywaniem badań czynnościowych w ramach układu krwiotwórczego,
• diagnozowaniem chorób układu krwiotwórczego,
• przeprowadzaniem konsultacji z pacjentami, którzy zostali skierowani przez innego lekarza do hematologa,
• wydawaniem opinii, świadectw oraz wniosków potrzebnych do orzeczenia o niepełnosprawności.

Jak wygląda wizyta u hematologa?

Objawy, które sugerują, że należy skorzystać z wizyty u hematologa:

• niedokrwistość potwierdzona wynikami badań i poprzedzona suplementacją żelaza,
• nieprawidłowe wyniki krwi związane z jej składnikami,
• blada skóra, woskowaty kolor cery, blednące wargi i błony śluzowe,
• widoczne białe tkanki po odsunięciu dolnej powieki,
• przerost dziąseł, nadżerki i zmiany martwicze zlokalizowane na śluzówce w jamie ustnej,
• zaburzenia z krzepnięciem krwi,
• przypadki chorób hematologicznych w rodzinie (grupa ryzyka),
• podejrzenie anemii sierpowatej.

Zanim zapiszemy się na wizytę u hematologa warto wiedzieć jak odpowiednio się do niej przygotować. Przede wszystkim na wizytę należy zabrać ze sobą dokumentację medyczną (a w tym wyniki badań), karty informacyjne z pobytu w szpitalu (jeśli miało to miejsce), a także spis leków, które przyjmujemy (ich nazwy oraz dawkowanie). Z pewnością przy rejestracji potrzebny będzie dokument zawierający nasz nr PESEL (np. dowód osobisty). Przed wizytą na spokojnie warto również zapisać wszystkie objawy, które nas niepokoją (im bardziej szczegółowe informacje tym lepiej) oraz pytania, które chcielibyśmy zadać lekarzowi. Cenną informacją dla lekarza będzie również historia zachorowań w rodzinie, a zwłaszcza przeanalizowanie czy w rodzinie u kogoś występowały choroby hematologiczne – przed wizytą warto więc przeanalizować tę kwestię. Warto wiedzieć, że anemia, która jest jedną z głównych chorób mogących mieć podłoże hematologiczne, może być również wynikiem np. problemów żołądkowo-jelitowych.

Wizyta u hematologa przypomina wizytę u innych specjalistów. Standardowo rozpoczyna się ona od wywiadu lekarskiego przeprowadzanego z pacjentem. Podczas takiego wywiadu lekarz może zapytać o historię chorób, objawy, z którymi pacjent się zgłasza, a także zapozna się z dokumentacją medyczną dostarczoną przez pacjenta. Postawienie odpowiedniej diagnozy najczęściej wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań, które pozwolą odnaleźć dokładną przyczynę problemu pacjenta. Na wizycie lekarz zleci właśnie odpowiednie badania oraz wyznaczy termin kolejnej konsultacji. Na końcu wizyty jest czas dla pacjenta, który może zadać nurtujące go pytania lekarzowi.

Badania jakie może zlecić hematolog

Badania, które pomocne są w diagnostyce chorób hematologicznych to m.in.:

• badanie morfologiczne krwi obwodowej (morfologia krwi, rozmaz krwi obwodowej),
• różnicowanie zaburzeń składu krwi (żelazo, TIBC w surowicy, liczba retikulocytów, bilirubina całkowita i bezpośrednia w surowicy, kreatynina w surowicy, ALAT, ASPAT, ALP, GGTP, LDH, TSH w surowicy),
• rozpoznawanie zaburzeń hemostazy (liczba płytek krwi, INR, APTT, fibrynogen),
• testy białkowe (OB, fibrynogen, CRP, odczyn lateksowy RF),
• USG jamy brzusznej,
• biopsja węzłów chłonnych,
• biopsja szpiku kostnego,
• typowanie genetyczne frakcji komórek należących do układu krwiotwórczego oraz komórek krwi,
• badania genetyczne i molekularne,
• badanie krwi za pomocą cystometrii przepływowej,
• pozytonowa tomografia emisyjna (PET),
• RTG klatki piersiowej,
• badanie fizykalne.

Czy do hematologa jest potrzebne skierowanie?

Tak – każda osoba, która chce bezpłatnie skorzystać z wizyty u hematologa w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia musi posiadać ważne skierowanie wystawione przez lekarza rodzinnego (innego specjalistę, ze szpitala lub poradni zdrowia). Brak ważnego skierowania lub ubezpieczenia zdrowotnego skutkuje koniecznością uiszczenia opłaty za konsultację hematologiczną.