Urolog

Urolog zajmuje się chorobami które są związanymi z układem moczowym i płciowym. Lekarza tej specjalizacji odwiedzają zarówno kobiety jak i mężczyźni. Dowiedz się więcej o wizycie i uniknij stresu!

Jak przygotować się do wizyty?

•  Pamiętaj o higienie osobistej!
•  Wizyta u urologa niepotrzebnie często związana jest ze stresem, pacjenci wstydzą się mówić o pojawiających się dolegliwościach oraz rozebrać się. Strach oraz zmieszanie jest bezpodstawne, ponieważ musimy pamiętać, że lekarz widział dziesiątki przypadków i chce nam pomóc.
• Istotne jest, aby przynieść ze sobą wyniki badań m.in. krwi, USG, moczu oraz wszelkie prześwietlenia.
• Wskaż leki, które przyjmujesz/ przyjmowałeś.
• Opowiedz lekarzowi o wszystkich dolegliwościach i objawach.

Jak wygląda wizyta u urologa?

Na początku urolog przeprowadzi wywiad.  Będzie starał się zrobić to jak najdokładniej, dlatego poinformuj go szczegółowo o wszystkich przebytych chorobach, zażywanych lekach, przeprowadzonych operacjach.  Istotne jest, aby precyzyjnie przedstawić wszystkie informacje, dzięki temu lekarzowi łatwiej będzie postawić diagnozę i zlecić konieczne badania. Następnie, w zależności od przedstawionych objawów, urolog może przeprowadzić szereg badań, np.  przypadku podejrzenia chorób związanych z prostatą czy guzków i guzów w odbycie wykonuje badanie PR – per rectum.

Choroby urologiczne

Urolog to specjalista odpowiedzialny za leczenie chorób związanych z układem moczowo -płciowym. Wbrew powszechnej opinii jego pacjentami są nie tylko mężczyźni, ale również kobiety, które cierpią na kamicę nerkową.

Do najczęściej występujących chorób urologicznych należą:

• Choroby zewnętrznych narządów płciowych – do najczęściej występujących należą stulejka, wodniak jądra, wnętrostwo oraz załupek. Stulejka jest wrodzonym lub nabytym schorzeniem, które objawia się zwężeniem ujścia napletka, co skutkuje całkowitym brakiem możliwości ( stulejka całkowita) lub  utrudnieniem ( stulejka częściowa) w ściągnięciu napletka, zarówno we wzwodzie, jak i stanie spoczynku.  Sytuacja, gdy podczas wzwodu ściągnięcie napletka jest  możliwe, ale powoduje ból także jest nazywa stulejką. Wodniak jądra jest  spowodowany nagromadzeniem się płynu surowiczego w osłonkach jądra.  Jeżeli wodniak jest niewielki można go leczyć za pomocą punkcji, w pozostałych przypadkach operacja jest  niezbędna. Za przyczyny powstawania wodniaków jąder uważa się przede wszystkim przebyte urazy, stany zapalne jąder, nowotwory czy operacje przepukliny pachwinowej.  Wnętrostwo jest zaburzeniem polegającym na niezastąpieniu jąder do moszny. Znacznie częściej pojawia się u wcześniaków, jednak operację najlepiej wykonać po upływie pierwszego roku życia ze względu  na możliwość samoistnego zstąpienia. Załupek jest męskim schorzeniem związanym z brakiem sposobności ponownego sprowadzenia skóry napletka na żołądź prącia. Często objawami towarzyszącymi są ból, stan zapalny oraz pieczenie. Jeżeli nie udaje się odprowadzić ręcznie skóry, także przez lekarza, należy niezwłocznie zrobić nacięcia na grzbiecie lub dokonać obrzezania.
• Kamica układu moczowego – najczęściej dotyczy pęcherza moczowego, nerek oraz moczowodów. Występuje u około dwóch procent populacji.  Za przyczyny powstawania kamicy uznaje się obciążenia genetyczne, nieprawidłowy sposób odżywiania,  ilość spożywanych płynów, wady budowy układu moczowego, charakter wykonywanej pracy, a nawet panujący klimat. Kamicy układu moczowego często towarzyszy kolka nerkowa, wzdęcia, nasilone parcie na mocz oraz promieniujący do podbrzusza silny ból okolicy. lędźwiowej. Najskuteczniejszym sposobem leczenia są zabiegi małoinwazyjne PCNL, URSL i ESWL.
• Krwiomocz – to występowanie w moczu zbyt dużej ilości erytrocytów ( powyżej trzech w  polu widzenia). Najczęściej krwiomocz spowodowany jest  nowotworami układu moczowo-płciowego. Jednak może być także symptomem kamicy dróg moczowych, urazów układu moczowo-płciowego czy stanów zapalnych dróg wyprowadzających mocz. W przypadku wystąpienia krwiomoczu należy niezwłocznie zwrócić się do lekarza.|
• Łagodny rozrost stercza (BPH) – inaczej rozrost prostaty, to schorzenie występujące aż u pięćdziesięciu procent mężczyzn do sześćdziesiątego oraz dziewięćdziesięciu procent do osiemdziesiątego piątego roku życia. Objawia się częstym oddawaniem moczu, zwężonym, znacznie osłabionym lub przerywanym strumieniem moczu. W początkowej fazie zaleca się leczenie farmakologiczne, w zaawansowanej często niezbędna jest operacja.
• Nietrzymanie moczu – jest to popularne schorzenie polegające na samowolnym wycieku moczu. Jeżeli dochodzi do niego podczas takich czynności jak kichanie, kaszel to nazywamy je wysiłkowym nietrzymaniem moczu.
• Nowotwory jąder – najczęściej przebiegają bezobjawowo, jedynie u dwudziestu procent chorych występuje ból. Symptomem nowotworów jąder jest bezbolesne powiększenie jądra. Występują przede wszystkim u młodych mężczyzn w wieku od 25 do 35 lat, w znacznej przewadze są to nowotwory złośliwe. W przypadku podejrzenia nowotworu jądra należy zwrócić się natychmiast do lekarza urologa.
• Nowotwory nerek – zapadają na nie najczęściej osoby w przedziale wiekowym 50-80 lat, częściej dotykają mężczyzn. Początkowo przebiegają bezobjawowo, w zaawansowanych fazach choroby może wystąpić krwiomocz czy silny ból. Przede wszystkim są wykrywane podczas rutynowego badania USG. Całkowite wyleczenie jest możliwe, jeśli zostaną wykryte we wczesnej fazie. Na nowotwory nerek stosowane jest leczenie farmakologiczne lub operacyjne poprzez usunięcie guza lub nawet całej nerki.
• Nowotwory pęcherza moczowego – występują aż cztery razy częściej u mężczyzn niż u kobiet. Wraz z wiekiem ryzyko zachorowania rośnie. Do powstawania nowotworów pęcherza moczowego przyczyniają się palenie tytoniu oraz przebywanie w pomieszczeniach, gdzie używane są substancje chemiczne wykorzystywane w przemyśle gumowym czy farbiarskim. Początkowym symptomem choroby jest bezbolesny krwiomocz często z obecnością skrzepów, w późniejszych etapach mogą pojawić się bóle w podbrzuszu, częste oddawanie moczu i bolesne parcia. Nowotwory pęcherza moczowego stwierdza się poprzez cystoskopię oraz badanie USG.
• Rak gruczołu krokowego – jest trzecim nowotworem złośliwym  pod względem częstości zachorowań przez mężczyzn.  Nie posiada charakterystycznych objawów, często mylony jest z łagodnym rozrostem. Urolog może stwierdzić raka gruczołu krokowego poprzez wykonanie szeregu badań: PSA, USG i per rectum. Leczenie uzależnione jest od stopnia zaawansowania raka oraz wieku pacjenta. Najczęściej stosuje się prostatektomię, czyli  wycięcie całej prostaty, a także radioterapię, naświetlania i leczenie farmakologiczne. Należy pamiętać, że w przypadku raku gruczoły krokowego wykrytego we wczesnej fazie możliwe jest zupełne wyleczenie.
• Torbiele nerek – najczęściej występują po sześćdziesiątym roku życia  ( aż 40 % populacji). Powody powstawania torbieli nerek nie są znane. Najczęściej stosuje się leczenie poprzez obliterację, czyli wprowadzenie do torbieli środka, który wywołuje jej zanik, lub wycięcie w torbieli otworu odpowiedzialnego za odprowadzanie płynu do tkanek.
• Zaburzenia erekcji, impotencja – zaburzenia erekcji to trudności w osiągnięciu lub utrzymaniu wzwodu, zaś impotencja to brak możliwości osiągnięcia sztywności członka, które uniemożliwia odbycie stosunku seksualnego. Schorzenia te dotykają aż ok. 50 % mężczyzn w przedziale wiekowym 40 – 70 lat. Do występowania zaburzeń erekcji czy impotencji przyczyniają palenie tytoniu, spożywanie alkoholu, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, choroby układu sercowo-naczyniowego oraz podwyższone stężenie cholesterolu. Aby ustalić przyczynę problemu należy wykonać szereg badań wykluczający inne choroby. Najczęściej stosuje się leczenie farmakologiczne oraz iniekcje w tkankę erekcyjną czy urządzenia wspomagające erekcję np. pompy próżniowe.
• Zakażenia układu moczowego – częściej cierpią na nie kobiety.  Objawami towarzyszącymi są ból podczas oddawania moczu, silne parcie i podwyższona temperatura. Aby zidentyfikować przyczynę zakażeń układu moczowego należy wykonać  ogólne badanie moczu, a także posiew moczu, USG, badanie nasienia lub wymazy z cewki moczowej. Zastosowanie antybiotykoterapii najczęściej powoduje całkowite wyleczenie.
• Żylaki powrózka nasiennego – są to powiększone żyły splotu wiciowatego. Można je najczęściej wyczuć po lewej stronie w górnej części worka mosznowego. Diagnostyka wymaga przeprowadzenia badania USG. Najczęściej leczone są farmakologicznie, bardziej rozległe żylaki wymagają przeprowadzenia operacji.

Z jakimi problemami mogę zgłosić się do urologa?

Do urologa można zgłosić się z szeregiem problemów, przede wszystkim dotyczących wymienionych powyżej schorzeń. Przeczytaj je dokładnie, jeśli zauważyłeś u siebie jakikolwiek wymieniony powyżej objaw nie czekaj, jak najszybciej zgłoś się do lekarza specjalisty. Wizyta u urologa może okazać się niezbędna.

Badania Urologiczne

W urologii istotną wagę przykłada się do jakości życia pacjentów, dlatego często zaleca się im wypełnianie kwestionariuszy, najczęściej są to dzienniczek mikcji lub ocena skali objawów IPSS. Pierwszy polega na notowaniu ilości przyjmowanych płynów oraz częstości i jakości oddanego moczu, a także objawów towarzyszących. Natomiast ocena skali objawów IPSS jest przeznaczona do wykrywania łagodnego rozrostu stercza u mężczyzn.

Badanie fizykalne – jest to badania wykonywane przez urologa, w jego skład wchodzą:

• badanie jąder,
• badanie objawu Goldfama, czyli bólu w okolicy lędźwiowej podczas wstrząsania,
• badanie zewnętrznych narządów płciowych oraz odprowadzenie napletka,
• badanie gruczołu krokowego (prostaty) palcem przez odbytnicę (zalecane jest, aby wykonywać je u wszystkich mężczyzn powyżej pięćdziesiątego roku życia).

Badania obrazowe –  to badania, które pozwalają na diagnozę w nieinwazyjny sposób. Należą do nich:

• urografia – badanie, w  wyniku którego dochodzi do wydzielenia środka kontrastowego przez nerki, dzięki temu możliwy jest widok całych dróg moczowych. Badanie przeprowadza się na czczo, zaś przed badaniem niezbędne jest zbadanie poziomu kreatyniny. Bezwzględnym przeciwskazaniem jest ciąża.
• ultrasonografia dróg moczowych  oraz pomiar moczu zalegającego po jego oddaniu – badania te pozwalają na rozpoznanie wszelkich nieprawidłowości w rejonie górnych dróg moczowych. Przed badaniem należy spożyć 1 l wody, ale należy wstrzymać się przed piciem napojów gazowanych.
• zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej – widoczne są na nim wszelkie złogi, kamienie. Nie powinny się go wykonywać podczas trwania ciąży.

Badania inwazyjne – do najczęściej wykonywanych w urologii należą USG przezodbytnicze prostaty, cystoskopia oraz badanie urodynamiczne.

USG przezodbytnicze prostaty to badanie mające na celu ocenę wielkości oraz budowy prostaty, możliwe jest pobranie jej wycinka do przeprowadzenia badania histopatologicznego. Badanie trwa kilka minut i polega na wprowadzenia specjalnej głowicy ze zmienną osłonką do odbytu. Ważne jest odpowiednie przygotowanie pacjenta, dlatego zaleca się wykonanie lewatywy przed badaniem, a także odstawienie leków rozrzedzających krew.

Cystoskopia polega na wprowadzeniu cystoskopu, specjalnego rodzaju wziernika,  przez cewkę moczową do pęcherza moczowego.  Można zastosować zarówno znieczulenie ogólne, jak i miejscowe. Badanie umożliwia obejrzenie pęcherza oraz cewki moczowej, a  także pobranie wycinka z wnętrza pęcherza moczowego do badania .

Badanie urodynamiczne wykonuje się, aby stwierdzić ocenę czynnościową dolnych dróg moczowych, czyli działanie pęcherza moczowego, cewki moczowej i zwieracza.  Badanie to polega na wprowadzeniu dwóch cewników, jeden z nich odpowiada za napełnianie pęcherza wodą destylowaną, zaś drugi za rejestrację ciśnienia w pęcherzu. Badanie urodynamiczne jest badaniem przesiewowym w przypadku podejrzenia zaburzeń czynności dolnych dróg oddechowych.

Badania laboratoryjne – do najczęściej przeprowadzanych należy ogólne badanie moczu, poziomu testosteronu oraz specyficznego antygeny sterczowego (PSA).

Badanie ogólne moczu lub paskowy test moczu są podstawowymi, niedrogimi badaniami pozwalającymi na stwierdzenie lub wykluczenie infekcji dróg moczowych. Gdy doszło do infekcji niezbędne jest również wykonanie posiewu moczu, które powinno być wykonane razem z antybiogramem, czyli oznaczeniem lekowrażliwości drobnoustrojów. Przed badaniem moczu należy pamiętać o higienie. Próbkę moczu przechowuje się w lodówce do czasu wykonania posiewu.

Badanie poziomu testosteronu powinno być wykonywane we wczesnych godzinach przedpołudniowych. Poziom stężenia testosteronu, zarówno związanego, jak i wolnego, wykonuje się przy podejrzeniu zespołu niedoboru testosteronu.

Badanie specyficznego antygenu starczego (PSA) wykonuje się u mężczyzn powyżej pięćdziesiątego roku życia lub u których stwierdzono wszelkie nieprawidłowości w badaniu przezodbytniczym. PSA to marker specyficzny dla powiększonego gruczołu krokowego, a także nowotworów i stanów zapalnych prostaty.  Jego prawidłowy poziom jest zależny od wieku oraz wielkości prostaty u pacjenta, dlatego nie jest ustalona dolna granica normy.

Czy do urologa jest potrzebne skierowanie?

Tak, aby uzyskać możliwość odbycia bezpłatnej wizyty u urologa niezbędne jest skierowanie od lekarza rodzinnego. W przypadku wizyty prywatnej skierowanie nie jest potrzebne.